خلاصة:
در عرصه ی حیات اجتماعی،مهمترین رقابت ها،در حوزه ی فعالیت های اقتصادی، صورت می گیرد. جهت برقراری برابری در رقابتها و نیز داشتن توانمندی در آنها، وجود قدرت برابر، عامل بسیار مهمی است. در جهان امروز، برخورداری از این عنصر به اطلاعات، آگاهیهای برابر مربوط میشود؛ لذا با توجه به این امور و با در نظر داشتن وظیفه دولت اسلامی در برقراری عدالت اقتصادی، در این مقاله، پس از تعریف اطلاعرسانی، با بررسی حکم اطلاعرسانی نسبت به فرصتهای اقتصادی، مواردی از حرمت و وجوب، کراهت و استحباب اطلاعرسانی در این عرصه را ذکر کرده، سپس در راستای تبیین ادله ی حرمت تبعیض در اطلاعرسانی، ابتدا حکم رانت اطلاعات را تشریح و بعد با بیان روش مناسب برخورد با فرصت های اقتصادی، شرایط لازم در اطلاعرسانی نسبت به این فرصتها را تبیین کرده،به این نتیجه میرسیم:اولا اطلاعرسانی نسبت به فرصتهای اقتصادی، فی حد نفسه نه تنها مباح است، بلکه با توجه به سنت شرعیه، از استحباب نیز برخوردار بوده و فقط مواردی که با ادله همراه باشند، از تحت عمومیت حکم استحباب اطلاعرسانی خارج میشوند. ثانیا رانت-های اطلاعاتی نیز فی حد نفسه حرام نیستند بلکه با توجه به منبع اطلاعات، نحوه و طرق کسب آنها، مشمول احکام تکلیفلی مختلفی میگردند
The most effective competitions in social life take place in the area of economic activities. to strike a balance among competitions and being competitively potential, equal ability plays a significant role. In modern world,factor is in close connection with comparable state of information and knowledge. Taking this fact into account along with the duty of Islamic government in maintaining a fair economic condition in the society,then giving a clear description of public information system,with full examination of the respective commandment as to the economic opportunities, we will proceed to mention cases such as necessity and veneration of public information system entity. Afterwards, we'll describe the appropriation of information by stating the reasons for recognizing discrimination in public information system and explain the required circumstances as to the opportunities through proper means of dealing with economic opportunities. Finally we conclude that, firstly public information system entity by nature and as to economic opportunities is not only permitted but liked and popular according to religious tradition, just cases with logical reasons are exception. Secondly, the public information system appropriation is not haram (forbidden) by nature,but based on the source of information and their methods of providing are included in different religious precepts
ملخص الجهاز:
٢ـ١ـ مواردی که اطلاع رسانی در آنها واجب است : از طرفی سیره ی حکومتی امیرالمؤمنین علی (ع ) رعایت عدالت اقتصادی واجب بوده و از وظایف حکومت اسلامی به حساب می آید؛ چنانکه ایشان ، روز دوم خلافت خویش ، در سال ٣٥ هجری درباره ی اموال فراوان بیت المال که عثمان به بعضی از خویشاوندان خود بخشیده بود، چنین می فرماید: «به خدا سوگند بیت المال تاراج شده را هرکجا که بیابم ، به صاحبان اصلی آن باز می گردانم ؛ گرچه با آن ازدواج کرده یا کنیزانی خریده باشند؛ زیرا در عدالت گشایش برای عموم است و آن کسی که عدالت بر او گران آید، تحمل ستم بر او سخت تر است » (سیدرضی ، نهج البلاغه ، خطبه ی ١٥) همچنین رعایت عدالت در همه ی عرصه ها از جمله عرصه ی اقتصادی ، بر همه ی افراد جامعه اسلامی ، بنا بر نص صریح قرآن کریم واجب است ؛ چنانکه خداوند متعال می فرماید: «همانا خداوند به عدل و احسان امر می کند» (نحل /٩٠) و از طرف دیگر، یکی از لوازم عدالت اقتصادی ، تساوی افراد در برخورداری از فرصت های اقتصادی است (شیرازی ، الفقه للشیرازی، ٩٧/١) زیرا شرط الکل شرط الجزء نیز هست ؛ مگر به دلیل خاص خارجی یا ویژگی خاصی که بر جزء عارض می شود چرا که جزئیت معنا و مفهومی جز این ندارد و بدان سبب که منابع و فرصت های اقتصادی ، جزئی از اقتصاد جامعه اسلامی به حساب می آید و چون دلیل خاصی بر شرط نبودن رعایت عدالت نسبت به آنها نداریم ، بنابراین ، شرط رعایت عدالت ، در اقتصاد توسط حکومت اسلامی نسبت به فرصت های اقتصادی موجود در برابر افراد مختلف جامعه نیز شرط و وظیفه خواهد بود؛ که با توجه به بیان منقول از حضرت علی (ع ) آنجا که در باب وظایف حکومت اسلامی می فرماید: «آگاه باشید، حق شما بر من ، آن است که جز اسرار جنگی هیچ چیز را از شما پنهان ندارم و کاری را جز حکم شرع ، بدون مشورت با شما انجام ندهم و در پرداخت حق شما کوتاهی نکرده و در وقت تعیین شده ی آن بپردازم و با همه ی شما به گونه ای مساوی رفتار کنم »(سیدرضی ، نهج البلاغه ، نامه پنجاهم ) بر دولت اسلامی واجب است تا در اطلاع رسانی نسبت به این فرصت ها، عدالت را رعایت کرده و مستعدین در فعالیت های اقتصادی را با اطلاع رسانی شفاف از فرصت ها مطلع کند؛ زیرا بدست آوردن موقعیت های اقتصادی ، یک امتیاز است و همه ی شهروندان در تحصیل این امتیاز، حق مساوی دارند؛ بنابراین ، بر دولت اسلامی تکلیف است که اطلاع رسانی نسبت به فرصت های مذکور را به شکل عادلانه و برابر انجام دهد.