خلاصة:
ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ ﻣﺮزﻫﺎی اﻳﺮان از دورهی ﻗﺎﺟﺎر آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد. در اﻳﻦ زﻣﺎن ﺑﻪﺗـﺪرﻳﺞﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ ﺑﻨﺎدر ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس ﺗﺤﺖ ﺳﻴﻄﺮهی دوﻟﺖ اﻧﮕﻠﻴﺲ در آﻣﺪ. ﺑﺎ روی ﻛﺎر آﻣﺪنﺳﻠﺴﻠﻪی ﭘﻬﻠﻮی و ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی رﺿﺎﺷﺎه ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﻳﺠـﺎد ﻳـﻚ دوﻟـﺖ ﻣﺮﻛـﺰیﻛﺎرآﻣـﺪ و ﻛﻨﺘـﺮل ﺑﻴـﺸﺘﺮ ﺑـﺮ ﻣﺮزﻫـﺎی ﻛـﺸﻮر ﺑـﻮد، ﻣﻮﺿـﻮع ﻧﻈـﺎرت اﻳـﺮان ﺑـﺮ ــ ـ ـ ـ ــ ـــ ـﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪﻫﺎی ﺑﻨﺎدر ﺟﻨﻮب ﺑﻪ روﻳﺎروﻳﻲ دو دوﻟﺖ اﻳﺮان و اﻧﮕﻠﻴﺲ ﻛﻪ ﺗـﺎ آن زﻣـﺎنادارهی اﻳﻦ ﺗـﺸﻜﻴﻼت را ﺑﺮﻋﻬـﺪه داﺷـﺖ ﻣﻨﺠـﺮ ﺷـﺪ. اﻳـﻦ درﮔﻴـﺮیﻫـﺎ ﻛـﻪ ازﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی ﻛﻠﻲ دوﻟﺖ اﻳﺮان ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺧﻮد در ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس و ﺑﻨﺎدرآن ﭘﻴﺮوی ﻣﻲﻛﺮد ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ اﺳﺘﻘﻼل ﺗﺸﻜﻴﻼت ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ در ﺑﻨﺎدر ﺧﻠـﻴﺞﻓـﺎرس اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ.اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ اﺳﻨﺎد، ﮔﺰارشﻫﺎ و ﻛﺘﺎبﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ اﻳـﻦﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﻣـﺮی ﻏﻴـﺮ ﺳﻴﺎﺳـﻲ ﻳﻌﻨـﻲ ﻧﻈـﺎرت ﺑـﺮﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ ﺟﻨﻮب ﺗﻮاﻧﺴﺖ اﻣﺮی ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺷـﻮد و ﭼـﺮا ﻫـﺮ ﻳـﻚ از دول ﺑـﺮ ﻛﻨﺘـﺮلﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ ﺗﺄﻛﻴﺪ داﺷﺘﻨﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﭼﻪ ﻋﺎﻣﻠﻲ ﻳـﺎ ﻋـﻮاﻣﻠﻲ ﺳـﺒﺐ ﺷـﺪ ﻛـﻪ دوﻟـﺖ رﺿﺎﺷﺎه ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ را از دوﻟﺖ اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﺎز ﭘﺲ ﮔﻴﺮد. در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻓﺮﺿﻴﻪ زﻳﺮ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ.ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪی ﺟﻨﻮب ﺑﺴﺘﺮی ﺑﺮای دﺧﺎﻟﺖ دوﻟﺖ اﻧﮕﻠـﻴﺲ ﻓـﺮاﻫﻢ ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﺑـﻮد ودوﻟﺖ اﻳﺮان ﺑﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎی ﺧﻮد در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ، اﺳﺘﻘﻼل ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ ﺟﻨﻮب را ﺑﻪدﺳﺖ آورد.
ملخص الجهاز:
" اﻣﺎ اﻳﻦ ﻣﺬاﻛﺮات ﺑﻴﻦ ﺳﻔﺎرت و وزارت ﺧﺎرﺟﻪ ﭼﻨﺪان ﻧﺘﻴﺠﻪای ﻧﺪاﺷﺖ زﻳﺮا دوﻟﺖ اﻳﺮان ﺣﺎﺿـﺮ ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺣﻘﻮق ﻛﺎرﻛﻨﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻧﺒﻮد و ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻧﮕﻠﻴﺲ اﺳﺘﺮداد ﺣﻘـﻮق ﺻـﺎﺣﺐﻣﻨـﺼﺒﺎن ﻃﺒﻲ ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ را از ﭘﻴﺸﻜﺎر ﻣﺎﻟﻴﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮد وی اﻇﻬﺎر ﻛﺮد ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺶ از ﻣﻴﺰان واﻗﻌﻲ ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺮای ﻫﺮ ﭘﺴﺖ ﺑﭙﺮدازد.
اﺳﻨﺎد وزارت ﺧﺎرﺟﻪ ﺳﻨﺪ ﺷﻤﺎرهی 800ـ 2ـ53ـ7031 و 020ـ20ـ53ـ7031 اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺳﻌﺎدت در ﻛﺘﺎب ﺧﻮد درﺑﺎرهی ﺣـﻀﻮر ﭘﺰﺷﻜﺎن اﻳﺮاﻧﻲ در ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪﻫﺎی ﺟﻨﻮب ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ: »از ﺳﺎل 6031 ﺑﺎ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﭘـﺴﺖﻫـﺎی ﻗﺮﻧﻄﻴﻨـﻪ ﺟﻨـﻮب از ﭘﺰﺷـﻜﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ اوﻟﻴﻦ ﭘﺰﺷﻜﺎن ﻓﺎرغاﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﻣﺪرﺳﻪی ﻃﺐ در اﺳﺘﺨﺪام ادارهی ﻛﻞ ﺻﺤﻴﻪ در آﻣﺪﻧﺪ و ﭼﻨﺪ ﭘﺰﺷﻚ ﺑﻪﻃـﻮر ﻗـﺮاردادی ﺑﺎ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﺎﻓﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎ ﺣﻘﻮق ﻣﺎﻫﻴﺎﻧﻪ ﺳﻴﺼﺪ ﺗﻮﻣﺎن ﺑﺮای ﺧﺪﻣﺖ در ﺑﻮﺷـﻬﺮ و ﺑﻨـﺪرﻋﺒﺎس ﻛـﻪ در آن زﻣـﺎن رﻗـﻢ ﻗﺎﺑـﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻮد ﺑﺮای ﻣﺪت دو ﺳﺎل ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺷﺪﻧﺪ.
27 ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ؛ ﭘﮋوﻫﺶﻧﺎﻣﻪی اﻧﺠﻤﻦ اﻳﺮاﻧﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻫﻴﭻ رﺑﻄﻲ ﺑﺎ ﺗﺸﻜﻴﻼت ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ ﻧﺪارد1 اﻣﺎ دوﻟﺖ اﻳﺮان ﺑﺎ ﺗﻜﺮار درﺧﻮاﺳﺖ ﺧـﻮد و ﺑـﺎ 2 ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺻﻮرت ﻛﻤﻚﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﺳﻮی اﻫﺎﻟﻲ در زﻣﺎن ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن ﭘﺮداﺧـﺖ ﺷـﺪه ﺑـﻮد ﻛﻤﻚﻫﺎی ﻣﺎﻟﻲ اﻧﮕﻠﻴﺲ در ﺳﺎﺧﺖ و اداره ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن را ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ آن ﻛﺸﻮر ﻧﺪاﻧﺴﺖ: »اﮔﺮ در ﻳﻚ زﻣﺎﻧﻲ اﻫﺎﻟﻲ ﺑﻮﺷﻬﺮ در ﻛﻤﻴﺘـﻪای ﻛـﻪ ﺑـﺮای ﺗﺄﺳـﻴﺲ ﻣﺮﻳـﻀﺨﺎﻧﻪ ﺗـﺸﻜﻴﻞ دادهاﻧﺪ از ﻗﻨﺴﻮﻟﮕﺮی دوﻟﺖ ﻓﺨﻴﻤﻪ و ﻃﺒﻴـﺐ آن دﻋـﻮت ﻛـﺮده و ﺟـﺰء ﻛﻤﻴﺘـﻪ اﻧﺘﺨـﺎب ﺷﺪهاﻧﺪ اﻳﻦ اﻧﺘﺨـﺎب داﺋﻤـﻲ ﻧﺒـﻮده و دﺧﺎﻟـﺖ داﺋﻤـﻲ ﻃﺒﻴـﺐ ﻗﻨـﺴﻮلﺧﺎﻧـﻪ را در ﻋﻤـﻞ ﻣﺮﻳﺾﺧﺎﻧﻪ اﻟﺰام ﻧﻤـﻲﻧﻤﺎﻳـﺪ..."