خلاصة:
"رویکرد لغوی برای طبقه بندی صفات شخصیت" در دامنه وسیعی در زبانهای دیگر انجام شده است. نتیجه این پژوهشها مدارک تکرار پذیری ساختار پنج عاملی را فراهم آورده است. پژوهشگران با توجه به نتایج مطالعات انجام شده بر آن شدند که این مهم را در زبان فارسی بررسی کنند. برای تحقیق این هدف، از بررسی چهار فرهنگ فارسی و چهل کتاب داستان از نویسندگان معروف و صاحب سبک حدود 12000 صفت گردآوری شد. پس از حذف داده های تکراری، مترادف، متضاد و ... سرانجام یک فهرست 74 واژه ای از صفات، در زبان فارسی فراهم آمد. برای هر یک از واژه ها یک عبارت به صورت اول شخص مفرد نوشته و پرسشنامه ای تنظیم شد. 360 نفر از دانشجویان دانشگاه های تهران به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه روی آنان اجرا گردید. داده ها با روش تحلیل مؤلفه های اصلی و چرخش وریمکس عاملی شد. نتیجه این تحلیل استخراج پنج عامل با بار عاملی 0.4 و بیشتر روی متغیر بود. عامل ها با عنایت به محتوای ماده های آنها به ترتیب: "وجدان" (وظیفه شناسی) "گشودگی"، "روان رنجور خویی"، "درونگرایی" و "دینداری" نامگذاری شدند.
ملخص الجهاز:
"نتایج بررسیهای شخصیتی بعملآمده نشان میدهند«ساختار پنج عاملی»3ابعاد اصلیصفات توصیفی در زبان انگلیسی را ارائه میکند و به نظر میرسد در صورتی که مجموعهای ازمتغیرها در نمونهها،مقیاسها و روشهای مختلف مورد تحلیل عاملی قرار گیرد نتایج قابلاعتمادی را فراهم میکند.
از آنجایی که مطالعات واژهای در دامنۀ وسیعی از زبانهای دیگر همچون چینی(یانگ و باند،1990)،روسی(شملایوف و پخیلکو،1993)،مجارستانی(سزیرماک و دی راد،1994)،لهستانی(سزاروتا،1995)چکسلواکی(هربیکورا و استندورف،1995)،ایتالیایی(دی راد،دای بلاس وپروجینی،1998)و ترکی(سومر و گلدبرگ،1999)انجام شده است،پژوهشگران بر آن شدندکه این مهم را در زبان انگلیسی مورد مطالعه و پژوهش قرار داده و ساختار صفات شخصیت درزبان فارسی را بررسی کنند.
برای هریکاز این واژهها یک عبارت به صورت اول شخص مفرد نوشته شد مانند:«من خود را به عنوان کسیمیبینم که حذاب است»،در این عبارت«جذاب»صفت شخصیتی است(ساثیر و گلدبرگ 1996)به این طریق یک مقیاس اندازهگیری برای مطالعه شخصیت پرورش داده شد.
این پنج عامل تحت عنوان«پنج عامل بزرگ شخصیت»است که در زبانهای مختلف موردبررسی قرار گرفته است ولی همانطور که اشاره شد محدودیتهای فرهنگی میتواند این پنجعامل را چه به لحاظ تعداد و چه به لحاظ کیفیت و چه به لحاظ حتی نامگذاری متفاوت نماید،دراین قسمت سعی میشود نتایج بهدستآمده از این مطالعه،با مطالعات قبلی که در فرهنگهایمختلف آمده است مقایسه و تفسیر گردد.
«روان رنجورخویی»به عنوان عامل سوم نامگذاری میشود وبرخلاف تحلیل عاملهای گذشته در فرهنگهای دیگر دو عامل«برونگرایی»،«توافق ویا سازگاری»(و در تحقیق کنونی تحت عنوان دینداری)درصد واریانس کمتری را از شخصیت بهخود اختصاص میدهند با عامل چهار و پنج شناخته میشوند.
ygolohcysP laicoS dna ytilanosrep fo lanruoJ hsikruT nommoc fo erutcurts lacihcrareih ehT."