خلاصة:
دی ﻫﺮﺑﻠﻮ ﺑﺎرﺗﻠﻤﻲ دو ﻣﻮﻟﻦ وﻳﻞ ﺧﺎورﺷﻨﺎس ﻓﺮاﻧﺴﻮی ﻛﻪ در ﺗﻜﻮﻳﻦ داﻧﺶ ﺧﺎورﺷﻨﺎﺳﻲ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻧﻘﺸﻲﻣﻬﻢ دارد، ﻣﺆﻟﻒ ﻛﺘﺎﺑﻲ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻧﺎم »ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺷﺮﻗﻲ«. اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ اوﺿﺎع ﻧﺎﺷﻲ ازﺣﻤﻼت ﻋﺜﻤﺎﻧﻲﻫﺎ ﺑﻪ اروﭘﺎ، رواﺑﻂ وﻳﮋه ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه آن ﺑﺎ درﺑﺎرﻫﺎی ﻓﻠﻮراﻧﺲ و ﭘﺎرﻳﺲ، ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاراﻧﻲﭼﻮن ﻛﻮﻟﺒﺮ از او و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺗﺪرﻳﺲ وی درﻛﺎﻟﺞ ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ )ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻛﺎﻟﺞ ﻓﺮاﻧﺴﻪ(، ﺑﺎ روﻳﻜﺮدﻫﺎﻳﻲ ﺳﻄﺤﻲ وﻣﻮﺿﻊ ﮔﻴﺮیﻫﺎﻳﻲ آﻟﻮده ﺑﺎ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺷﺪه، ﻣﺪتﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻨﺒﻊ ﺧﺎورﺷﻨﺎﺳﺎن، ﻣﺘﻔﻜﺮان و ادﻳﺒﺎن ﻣﻐﺮبزﻣﻴﻦ ﺑﺮای ﺧﺎورﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺑﻪﺧﺼﻮص ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺳﻼم ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﻬﻢ ﻫﺮﺑﻠﻮ و ﻛﺘﺎﺑﺶ درﺧﺎورﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ آن، ﺷﺨﺼﻴﺖ او و اﺛﺮ او ﺑﺮای ﺧﺎورﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﺘﺄﺧﺮ و ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺷﺮﻗﻲﺧﺼﻮﺻﺎ اﻳﺮاﻧﻲ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ. ﻣﺮوری ﮔﺬرا ﺑﺮ زﻧﺪﮔﻲ و آﺛﺎر دی ﻫﺮﺑﻠﻮ، ﺷﺮﺣﻲ ﻣﺨﺘﺼﺮ ازﻋﺼﺮی ﻛﻪ او در آن ﻣﻲزﻳﺴﺘﻪ، ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﺶ در ﺧﺎورﺷﻨﺎﺳﻲ، ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﺪوﻳﻦ »ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺷﺮﻗﻲ« و روشﻫﺎو روﻳﻜﺮدﻫﺎی ﻣﺆﻟﻒ در ﺗﺄﻟﻴﻒ اﻳﻦ اﺛﺮ، ﺗﺄﺛﻴﺮ آن ﺑﺮ ﻣﺘﻔﻜﺮان ﻏﺮﺑﻲ و ﺧﺎورﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﻄﺎﻟﺐ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ را در ﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد.
ملخص الجهاز:
"M. Holt, Ibid 612/ ﺗﺎرﻳﺦ و ﺗﻤﺪن اﺳﻼﻣﻲ، ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ، ﺷﻤﺎره ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ، ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 1931 ﻫﺮﺑﻠﻮ ﻣﻲﻛﻮﺷﻴﺪ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﺪون دﻳﻮاری را از ﺷﺮق1 و ﻳﺎ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻓﻮک اﻃﻠﺴﻲ ﻧﺎﻗﺺ را از ﺷﺮق اراﺋﻪ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ دارای ﻇﺮاﻳﻒ و ﻧﻮادر ﻓﺮاوان ﺑﺎﺷﺪ؛2 اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﻓﻮک از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده او اراﺋﻪ داده اﺳﺖ، ﻫﺮﺑﻠﻮ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ آﺛﺎر دﺳﺖ اول، ﺑﻴﺶﺗﺮ اﻣﻜﺎن اﻗﺘﺒﺎس از آﺛﺎری ﻣﺘﺎﺧﺮ را داﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
See. Stroumsa, 132; Dew, Orientalism 022/ ﺗﺎرﻳﺦ و ﺗﻤﺪن اﺳﻼﻣﻲ، ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ، ﺷﻤﺎره ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ، ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 1931 ﮔﻮﻳﺎ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦﺑﺎر ﻫﺮﺑﻠﻮ ﻏﺮﺑﻴﺎن را ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﻴﻤﻲ ﭼﻮن ﻣﺆذن، ﻣﻨﺎره و ﻓﺮﻗﻪﻫﺎی ﺻﻮﻓﻴﺎﻧﻪ1 آﺷﻨﺎ ﻛﺮد و ﺗﻔﺎوتﻫﺎی ﺗﻘﻮﻳﻤﻲ ﻣﻠﻞ را ﺑﺮای آﻧﺎن ﺗﻮﺿﻴﺢ داد2 و ﻓﻴﺘﺰ ﺟﺮاﻟﺪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺪﺧﻞ »ﺧﻴﺎم« در »ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺷﺮﻗﻲ« ﺑﻪ ﺧﻴﺎمﭘﮋوﻫﻲ ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ ﺷﺪ.
com Tārīkh wa Tamadduni Islamī /9 Trade in the Mediterranean Sea: A Review of Commercial Agreements between Abū Al-0assan and Abū #Inan Marīnī and Christian States Younes Farahmand1 Assistant Professor, Department of History and Civilization of Islamic Nations, Science and Research Branch, Islamic Azad University ,Tehran, Iran.
Mohammad Mozaffari Trade in the Mediterranean Sea: A Review of Commercial Agreements between Abū Al-0assan and Abū #Inan Marīnī and Christian States 173 Younes Farahmand 0assan ibn Zāhed Kirmānī, an Alchemist of 8th Century and his Works 191 Ali Kavousi-rahim, Reza Kouhkan & Younes Farahmand Barthélemy de'Herbelot and his "Oriental Library" 205 Abbas Ahmadvand & Amir Momeni Hezaveh"