پرونده علمی: (پژوهش در مسأله علم امام) قلمرو علوم برگزیدگان خداوند در قرآن مقالة

این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکردی تفسیری به بررسی قلمرو علوم برگزیدگان خداوند در قرآن میپردازد. اهمیت این پژوهش از آن جهت است که میتواند مبنایی برای باورهای شیعی در بحث قلمرو علوم ائمه علیهم السلام باشد. نتیجة پژوهش حاضر این است که خداوند به پیامبران خود، در قلمروهای مختلف علوم مانند علوم طبیعی، حوادث گذشته و آینده، ملکوت آسمانها و زمین، امور پنهان از حواس و... دانشهای ویژهای بر حسب مصلحت عطا کرده است. بخش دوم این پژوهش نشان می دهد که این علوم ویژه، اختصاص به پیامبران نداشته و غیر پیامبران مانند: لقمان، طالوت، ذوالقرنین، مریم و... نیز بر حسب اراده و مصلحت خداوند از علوم ویژه در قلمروهای یاد شده برخوردار بودهاند. بنابراین، باور به گستردگی قلمرو علوم برگزیدگان خداوند، غلو نیست و در صورتی که با دلایل معتبر چنین علومی برای امامان اهلبیت علیهم السلام اثبات شود، قابل پذیرش و دارای پشتوانة قرآنی است.

"برخی از آیات قرآن کریم دلالت می کنند که خداوند متعال پیامبرانش را در صورت نیاز از این امور پنهان آگاه میسازد؛ نمونة روشن آن، خبر دادن حضرت عیسی صلی الله علیه وآله وسلم از درون خانههای مردم است: (و أنبئکم بما تأکلون و ما تدخرون فی‌ بیوتکم)؛ (و از آنچه می‌خورید و در خانه‌های خود ذخیره می‌کنید، به شما خبر می‌دهم). 30 6ـ 1ـ علم به تأویل رؤیا خداوند متعال در آیات متعددی از عطا کردن این دانش به برخی از بندگان برگزیده خود مانند حضرت یوسف صلی الله علیه وآله وسلم خبر داده است. اگرچه دربارة اینکه مقصود از ملکوت آسمانها و زمین چیست، تفسیرهای متفاوتی بیان شده است؛ اما تفسیری که دقیقتر به نظر میرسد این است که خداوند حقایق پنهان آسمانها و زمین را به حضرت ابراهیم صلی الله علیه وآله وسلم نشان داد؛ حقایقی که از دسترس معرفت و مشاهدة عادی خارج است. 2ـ قلمرو علوم غیر پیامبران در این بخش به بررسی قلمرو علوم غیر پیامبران میپردازیم تا روشن شود که آیا غیر پیامبران نیز میتوانند از علومی ویژه مانند پیامبران بهرهمند شوند یا خیر؟ در قرآن کریم به افرادی مانند وصی حضرت سلیمان، طالوت، ذوالقرنین، لقمان، حواریون حضرت عیسی، مریم و مادر موسی علیهم السلام اشاره شده است که اگر چه از پیامبران نبودند؛ اما خداوند دانشهایی ویژه به آنان عطا کرده بود."