خلاصة:
نظام تشویق و تنبیه از مهمترین عواملی است که می‌تواند موفقیت مدیران و کارگزاران را در پیشرفت برنامه‌ها و تغییرات اساسی که به‌دنبال آن هستند، تضمین نماید. اتخاذ شیوه‌های تشویقی و تنبیهی متناسب، تاثیر عمده‌ای در انگیزش کارکنان به انجام وظایف محول‌شده به آنان و نیز پیشگیری از تخلف آنها دارد. از سویی، اتخاذ روش‌های ناکارآمد تشویقی و تنبیهی نیز نمی‌تواند اهداف یک سازمان یا اداره را چندان محقق سازد و چه بسا به نتایج منفی و خلاف برآوردها نیز منجر می‌گردد.با توجه به اهمیت تشویق و تنبیه، نخست باید توجه داشت که موضوع تشویق و تنبیه کارگزاران حکومتی در اسلام، بسیار مورد توجه قرار گرفته و حتی در مواردی راهبردهای اساسی و شیوه‌های کلی تشویقی و تنبیهی، جهت پرهیز از خطاهای احتمالی و کاهش کارآمدی آنها، ارائه شده است.اسلام، علاوه بر ارائة شیوه‌های کارآمد تشویق و تنبیه کارگزاران حکومتی، به مسالة ضمانت اجرای دنیوی و اخروی آن نیز توجه داشته و بدان پرداخته است.امام علی7 در دورة کوتاه زعامت و رهبری خویش، کامل‌ترین الگوی تشویق و تنبیه کارگزاران را ارائه نموده است.توجه به آیین تشویق و تنبیه و نیز ضمانت اجرای تنبیه در اسلام، می‌تواند راه روشنی را جلوی روی مدیران قرار داده و در نتیجه، موفقیت ادارات و سازمان‌ها و نیز کارآمدی بیش از پیش آنان را منجر گردد
ملخص الجهاز:
با توجه به اهمیت تشویق و تنبیه، نخست باید توجه داشت كه موضوع تشویق و تنبیه کارگزاران حکومتی در اسلام، بسیار مورد توجه قرار گرفته و حتی در مواردی راهبردهای اساسی و شیوه‌های كلی تشویقی و تنبیهی، جهت پرهیز از خطاهای احتمالی و كاهش كارآمدی آنها، ارائه شده است.
در مقابل، اگر در راستای شرع و قانون حركت كند، از بهترین تشویق‌ها و پاداش‌ها نیز بهره‌مند خواهد بود؛ چنانچه امام علی7 ضمن توصیه‌های لازم به مالك اشتر در انتخاب قاضی فرمود: «پس از انتخاب قاضی، هر چه بیشتر در قضاوتهای او بیندیش و آنقدر به او ببخش كه نیازهای او برطرف گردد و به مردم نیازمند نباشد و از نظر مقام و منزلت آنقدر او را گرامی دار كه نزدیكان تو، به نفوذ در او طمع نكنند تا از توطئة آنان در نزد تو در امان باشد»(نهج البلاغه، نامة53).
حضرت علی7 در عهدنامة مالك اشتر، خطاب به او فرمود: «همانا تو از آنان برتر و امام تو از تو برتر و خدا بر آن كس كه تو را فرمانداری مصر داد، والاتر است» 64 (همان، نامة53).
كمیل‌بن‌زیاد؛ فرماندار امام علی7 در شهر مرزی«هیت» بود و علاوه بر اینكه نتوانست جلوی یورش‌ها و تجاوزات سربازان معاویه را بگیرد، بدون نقشه‌ای حساب‌شده به یكی از شهرهای مرزی شام«قرقیسا»، حمله كرد و بهانه‌ای به دست معاویه داد و با این عمل نسنجیده، مورد نكوهش و عزل امام7 قرار گرفت، حضرت در نامه‌ای به وی نوشت: پس از یاد خدا و درود، سستی انسان در انجام كارهایی كه بر عهدة اوست و پافشاری در كاری كه از مسؤولیت او خارج است، نشانة ناتوانی آشكار و اندیشة ویرانگر است.
(
, 
, 
)
