خلاصة:
هدف بعثت انبیای عظام و نزول قرآن کریم، تربیت انسان و ساخت شخصیت سالم و انسانی، با تنظیم رابطة سازنده با خدا، خود، مردم و جهان هستی بوده است. آموزههای وحیانی قرآن کریم و روایات معصومان(، جهت وصول به این هدف مقدس برای بشر نازل شده است. بر اساس آموزههای دینی، ادعای سلامت شخصیت، بدون ارتباط به منبع وحی درست نیست. میزان سلامت آدمی به میزان دوری یا نزدیکی او به منبع قدرت مطلق سنجیده میشود. این مقاله به تبیین شخصیت سالم در اندیشة اسلامی و آثار آن میپردازد. در عین حال، تلاش میکند که رابطة شخصیت سالم با نماز و بندگی در برابر خدای متعال شناسایی شود. بررسی مفهوم شخصیت در روانشناسی و اشاره به نقش شخصیت سالم در رعایت ارزشهای اسلامی، از نکات برجستة این مقاله است.
ملخص الجهاز:
"180 برخی نیز با توجه به آیة: «قل کل یعمل علی شاکلته»(اسراء: 84)، شاکله را معادل مفهوم «شخصیت» در روانشناسی میدانند و در تعریف آن مینویسند: شاکله به مجموعهای از نیات، خلق و خوی، حاجات، طرق و هیئت روانی انسان گفته میشود 181 و معتقد است که اصلیترین معنای «شاکله»، هیئت و ساخت روانی انسان است و میگوید: «شاکلة انسان عبارت است از: ساخت و هیئت واحد روانی انسان، که بر اثر تعامل وراثت، محیط و اختیار شکل گرفته، به گونهای که محرکات محیطی را منطبق با خود تفسیر کرده و در مقابل آنها، به شیوهای خاص پاسخ میدهد.
192 اما معنای سلامت روان و نیازهای عالی انسانی، در اندیشة اسلامی، با معنای آن در سایر ساحتهای علمی و فلسفی، مانند اومانیسم بسیار تفاوت دارد؛ زیرا نگاه این دو به خدا، جهان آخرت، جهان آفرینش، انسان، سعادت و شقاوت، شیوة زندگی، اخلاق، اهداف، آرمانها و ارزشهای زندگی کاملا متفاوت است.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داودی، دمشق بیروت، دارالعلم الدار الشامیه، 1412 رفیعی، بهروز، آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن، تهران، سمت، 1381 دیلمی، شیخ حسن، إرشاد القلوب إلی الصواب، قم، شریف رضی، 1412 دادستان، پریرخ، نقش تلویزیون در شکلگیری و نقویت مفاهیم مذهبی و اخلاقی کودکان دوره ابتدایی، مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامهای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، 1377 دولتخواه، محمد، «انگیزش شخصیت ایمن از دیدگاه اسلام»، معرفت، ش 38، بهمن، 1379، ص 40ـ49."