خلاصة:
فمینیسم دارای نحله های مختلفی است که با فمینیسم لیبرال شروع شده و به فمینیسم سیاه و اکوفمینیست و پست مدرن و حتی فمینیسم اسلامی رسیده است. این نحله های مختلف، در مورد تفاوت و تساوی زن و مرد نیز دیدگاه های متفاوتی دارند. از جمله فمینیسم لیبرال بر برابری زن و مرد، فمینیسم رادیکال بر برتری زن بر مرد و فمینیسم پست مدرن بر تفاوت زن و مرد و ویژگی های خاص هر یک تاکید دارند. این مقاله با نگاه نقد بیرونی به بررسی مسئله برابری یا تفاوت از منظر آیات قرآن و روایات معصومان(ع) پرداخته و با تمسک به دوازده دسته دلیل نقلی، به تبیین تفاوت زن و مرد از نگاه اسلام پرداخته است.
ملخص الجهاز:
اما آيا از منظر قرآن و روايات، كه چندان با جسمانيهٔالحدوث بودن روح، دستكم در ظاهر موافق نيستند، نيز روح متأثر از جسم است و درنتيجه بين زن و مرد تفاوت وجود دارد؟ از نظر قرآن كريم، انسان اعم از زن و مرد، حتي از نظر جسمي نيز داراي ماهيت واحدي است، گرچه زن و مرد و حتي هر يك از افراد انساني تفاوتهايي با هم دارند؛ زيرا تفاوت در هر يك از افراد نوع، بلكه هر يك از افراد صنف نيز وجود دارد و اين تفاوتها ملاك تفاوت ماهيت نيست.
در ارتباط با مسئله تقدم آدم بر حوا بايد گفت، گرچه از نظر قرآن، خلقت آدم مقدم بر خلقت حوا است، ولي اولاً در هر سه آيه، سخن از خلقت است كه مربوط به جسم است، و نه روح و ثانياً تنها خلقت حوا پس از خلقت آدم است، اما دربارة ساير انسانها خلقت برخي زنان، مقدم بر برخي مردان است و برخي مردان نيز مقدم بر برخي زنان و اين دليلي بر برتري نخواهد بود.
ثانياً، در دو آية ديگر كه خداوند ملائكه را امر به سجده بر آدم كرد، نهتنها هيچ اشارهاي به جانشيني او ندارد، بلكه ميفرمايد قصد خلق بشر از گل را دارد (حجر، 28‐31؛ سوره ص، 71 و 72) و ثالثاً گرچه ممكن است همه انسانها خليفه خدا باشند و البته هر يك به ميزاني كه خدايي بشود به همان ميزان خليفه خداست ولي آدم و بهطور كلي تنها مردان ميتوانند، خليفه ظاهري بشوند و در ظاهر نيز سرپرستي و ولايت امور ديگران را بر عهده بگيرند، نه زنان و اين خود نوعي تفاوت و برتري است.