خلاصة:
قرآن پژوهان بسیاری، واژگانی چند در قرآن کریم را عربی ندانسته و از تعریب اصل آن واژه ها سخن گفته اند، اگر چه جمعی با استناد به آیاتی که در آن ها قرآن کریم عربی دانسته شده است، به مخالفت با این دیدگاه پرداختند، ولی رای آن ها با استقبال شایانی از سوی اندیشمندان قرآنی مواجه نگردید، از دیگر سو، برخی با تمسک به وجود واژگان غیر عربی در قرآن، اعجاز آن را هدف قرار دادند، به گمان این که پیامبر(ص) آن ها را از صحابیان غیر عرب و جز آنان فرا گرفته است. در این خصوص سهم زبان فارسی به ویژه از جهت تبادل فرهنگی ایرانیان و اعراب بیش از دیگر زبان ها بوده است و معیاری مناسب برای پژوهش در این باره می باشد. کاوش در ادب عرب نشان می دهد که این واژگان از زمان های دور و پیش از طلوع آفتاب اسلام، در زبان عربی رایج بوده و عرب آن ها را همانند کلمات اصیل عربی به کار می برده است. بنا براین، هیچ یک از آن دو ادعا مورد پذیرش نمی باشند.
ملخص الجهاز:
بررسی پاره ای از واژگان پارسی قرآن کریم و پیشینۀ آن در ادب عربی * دکتر رضا فرشچیان استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان دکتر معصومه باقری استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان چکیده قــرآن پژوهــان بــسیاری، واژگــانی چنــد در قــرآن کــریم را عربــی ندانــسته و از تعریـب اصـل آن واژه هـا سـخن گفتـه انـد، اگـر چـه جمعـی بـا اسـتناد بـه آیـاتی کـه در آن هــا قــرآن کــریم عربــی دانــسته شــده اســت ، بــه مخالفــت بــا ایــن دیــدگاه پرداختنــد، ولــی رأی آن هــا بــا اســتقبال شــایانی از ســوی اندیــشمندان قرآنــی مواجــه نگردیــد، از دیگــر ســو، برخــی بــا تمــسک بــه وجــود واژگــان غیــر عربــی در قــرآن ، اعجــاز آن را هـــدف قــرار دادنـــد، بــه گمـــان ایــن کـــه پیــامبر(ص ) آن هـــا را از صحابیان غیر عرب و جز آنان فرا گرفته است .
٣- واژگان پارسی درقرآن کریم ١-٣- أباریق أباریق جمع واژة ابریق در قرآن کریم یک بار به کار برده شده است : بأکواب وأباریق وکأس من معین (واقعه /١٨)، دانشمندان بسیاری این واژه را فارسی معرب دانسته اند: ابن درید (٢/ ١٧٥)، ثعالبی درفقه اللغة ، أبوحاتم لغوی در کتاب الزینة ، جوالیقی ١(سیوطی، المهذب /٣٣)،ابن سیده (المحکم ،٥٢/٣)،ابن - جوزی (زاد المسیر، ٢٨٠/٧)،ابن منظور،(١٧/١٠)، فیومی(٤٥/١)،فیروزآبادی(٨٨١)، سیوطی (الاتقان ، ٤٣١/١، المزهر، ١٤٠/٢، المهذب ، ٣٣)، زبیدی (٢٠/١٣)، آلوسی (١٣٦/٢٧).
نکتۀ قابل توجه این است که واژگان فردوس ، برزخ و جهنم از زمان هخامنشیان از ایران به عربستان راه یافته اند، چرا که در دورة میانه اشکانی و ساسانی به جای واژة مvتوaن gدوnرaةzمaیاrنه a بbه (هبیرچ خ و)جاه رواانیژاةن برازخ وابژه ه کnارaنgرaفتtه sاeسmت haهمااسن تف،اد٥ه ٨)می کرده اند و در ایـن واژه پـیش از اسـلام ، در زبـان عربـی بـه کـار بـرده مـی شـده اسـت ، چـرا کـه در شــعر دورة جاهلیــت یافــت مــی شــود، عنتــرة بــن شــدادعبــسی، م /٢٢ ق .