خلاصة:
جنگ صلیبی هشتم (9 ـ 668 ق) با هدف سرنگونی دولت حفصی در تونس
روی داد. این جنگ بزرگترین و آخرین جنگ از مجموعه جنگهای کلاسیک
صلیبی بود که همزمان با حملهی مغول به شرق روی داد. برخی از نویسندگان غربی
آن را بیهودهترین جنگ صلیبی دانستهاند. مقاومت مردم و علمای افریقیه و سرانجام
شکست صلیبیها، از مهمترین حوادث تاریخی دولت حفصی است که نقش اساسی
در عرصهی روابط بین الملل داشت.
ملخص الجهاز:
"زمینهها و علل نبرد صلیبی هشتم دلیل توجه به علل حملهی لوئی نهم به تونس این است که او در جهت هدف ثابت خود، یعنی باز پسگیری اورشلیم (بیت المقدس)، میبایست به مقصد فلسطین و یا مصر حرکت میکرد و در دعوت از سران دولتهای صلیبی نیز همین مطلب را اعلام کرد، اما در دهمین روز سفر، در نزدیکی آبهای تونس، طی جلسهای خصوصی که فقط برخی از نزدیکان او و بعضی از رؤسای نیروهای صلیبی همراه او حضور داشتند، اعلام کرد که پیش از شروع جنگ در شرق، قصد دارد به تونس حمله کند.
13 به هر حال، ظاهرا طرح قبول مسیحیت از سوی مستنصر، وسیلهای بود که لوئی از آن برای جلب حمایت پاپ و سران دول مسیحی و راهبان و مقدسان مسیحی برای شرکت در لشکرکشی استفاده نموده است؛ البته زمینهی طرح چنین ادعایی در مورد تونس وجود داشت و چنانکه اشاره شد، روابطی دوستانهی مستنصر با مسیحیان، سابقهی تاریخی عمیق و گستردهی مسیحیت در تونس و میزان بالای کار فرهنگی مبلغان کلیسا در آنجا و رفت و آمد زیاد تجار مسیحی و جمعیت مسیحی ساکن در برخی نقاط تونس، طرح چنین ادعایی را تا حدودی موجه جلوه میداد؛ به همین جهت «بلافاصله بعد از آنکه غازان خان، ایلخان مغول، شام را در 1299 میلادی / 697 قمری در زیر نگین خود گرفت، ریمون لل [لول]، عازم شام شد و همهی تلاشهای خود را برای دعوت او به مسیحیت به کار بست؛ اما غازان که خود نومسلمانی غیور بود، احیانا به آسانی دل در گرو دوستی مسیحیان نمینهاد."