ملخص الجهاز:
"عنوانهای مباحثی که در این فصل مطرح شدهاند به این شرح هستند:[الف]روحمنشأ سیر معنوی،شامل مباحث عشق و علم عرفان،تقدم روح،تقدم محمد(ص)،منشأدوگانۀ خلقت روح،روح اول و ارواح ثانوی،صورت مرئی روح،خلقت جسم و کارکرد آن،رحمت،تقدم روح منشأ مسألۀ وحدت؛[ب]چهار رکن روانشناسی روزبهان شامل مباحث:نظریۀ روح،شناسایی روح،صورت انتزاعی روح،روح و الهام،روح و جسم،روح همچوناصلی پویا،روح و شعور پنهان،عقل،عقل اول،عقل ثانی،عقل ثالث،عقل رابع،کارکردهای عقل،قلب،قلب و کانونهای لطیف آن در کتاب الاغانه،ماهیت قلب،تمیز میان دو قلب،نفس،جهت حرکت چهار نفس،نفس و جسمیت،منشأ نفس و کارکرد آن؛[ج]مسألۀ شرمتشکل از مباحث:ابلیس و نفس در مقام سیماهای شر،دیدار با ابلیس،ماهیت ابلیس،ابلیس و فرشتگان،ابلیس و نبوت،ابلیس و مشیت خلاق.
چند مورد هم لفاظی وپیچیدهنویسی عمدی مشاهده میشود(مخصوصا در بحث از عشق روحانی و ظاهرشدن ابلیس در آثار روزبهان و قضیۀ خیر و شر)که علت این کار روشن است:او رویدست دو محقق صاحب نام و صاحب سبک و دانشمند و پرمایه،یعنی لویی ماسینیون وهانری کربن برخاسته است،چندان که میتوان گفت که این کتاب را برای معارضه با آندو و مخصوصا هانری کربن به نگارش درآورده است.
و اما مؤلف تازه نفس ما جناب پل بلانفا!از زمان صفویان تا به امروز هر کس ازفرنگان که به مشرق زمین و یاران،اسلام و عرفان،عربی و فارسی و غیرهم توجه کردهاست انگیزه و دلیل گرایش و گروش خود را باز نموده است مگر همین جناب کهمخصوصا در میان همۀ پیغمبران جرجیس را پیدا کرده است.
از این آثار ومخصوصا از کتاب چهار رسالۀ روزبهان برمیآید که آشنایی سطحی و مختصر به زبانفارسی دارد و به همین جهت غالب اقوالی که از فارسی به فرانسوی درآورده بر اثرغلط خوانی و بدفهمی غلط ترجمه شدهاند که ذکر همۀ آنها به درازا میکشد و ملالآورخواهد بود،ولی برای نمونه یک مورد از آنها نقل میشود."