ملخص الجهاز:
"جغرافیدانان و جغرافینویسان بنامی آثاری از خود به جای گذاشتهاند مانند(به تصویر صفحه مراجعه شود)مسیر حرکت ابن فضلان ابن خردادبه و اصطخری،نویسندگان کتابهای المسالک و الممالک؛6همدانی(ابو بکر ابن احمد بن محمد ابن اسحاق ابن فقیه)با عنوان مؤلفجنگ جغرافیایی و مجموعه مطالب گوناگون او در جغرافیا به نام البلدانشهرت دارد که ظاهرا در سال 289 ق.
در این میان،سفرنامهیابن فضلان یکی از آثار پرارزش قرن چهارم است که دربارهی عادات ورسوم زندگی مردم مناطقی که به آن سفر کرده،نگاشته شده14و بهاعتراف محققان معاصر شاید بتوان گفت تنها منبع شناخت و فرهنگ کهنروسیه،اطلاعاتی است که ابن فضلان در سفرنامهی خود آورده است15بهطوری که روسها در یکصد سال اخیر آن را با کمال دقت بررسی کردهاندو علاوه بر ترجمه،چاپ و انتشار،آن را یکی از مهمترین و باارزشترین منابع اصلی تاریخ خود قلمداد کردهاند.
درکتابهای جغرافیا و تاریخ و اخبار چیزی در باب شرح حال ابن فضلان بهما نرسیده،به طوری که اسم واقعی وی نیز بر ما معلوم نیست و تنها ازگزارشات خود وی در سفرنامهاش و یاقوت حموی در معجم البلدان میتوانزوایای پنهان زندگی وی را دریافت .
در مورد نام وی آشفتگیهایی وجود دارد؛یاقوت آن را احمد نوشته است18و خود ابن فضلان نیز در آغاز سفرنامه احمد ذکر کرده است.
60 ابن فضلان وقتی خرافات عقاید و رسم و رسوم غلط مردم سرزمینی رامیبیند،برآشفته میشود و با شرح و بسط آن سعی میکند دیگران را بهقضاوت دربارهی دستی یا نادرستی این آداب و سنن وادار کند،پس بهشرح کامل وقایع و رخدادها میپردازد و آن چه را از دیگران شنیده از قولآنها و آن چه را خودش مشاهده کرده،از زبان خودش مینویسد."