خلاصة:
پس از خود سوزی یک دست فروش تونسی در سال 1389 و سپس 1390 کشورهای عربی شمال آفریقا و جنوب غربی آسیا دچار توفان اعتراضات و انقلابهای مردمی شد. در پی این تحولات دولتهای حاکم بر تونس، مصر و لیبی سقوط کردند و رژیمهای حاکم بر یمن و بحرین به شدت در معرض خطر فروپاشی قرار دارند. علاوه بر این دامنه اعتراضات مردمی به بسیاری دیگر از کشورهای عربی و از جمله عربستان سعودی نیز کشیده شده است. پرسش اصلی این مقاله این است که ماهیت انقلابهای مردمی یاد شده چیست ؟آیا این حرکتها ناشی از بیداری اسلامی بوده و جهان شاهد وقوع انقلابهای اسلامی دیگری در منطقه است؟ یا اینکه این انقلابها که برخی با عنوان «بهار عربی» از آنها یاد میکنند، ماهیتی ناسیونالیستی یا سوسیالیستی یا لیبرال دارد؟ آیا جهان شاهد یک بیداری عظیم اسلامی است که نتیجه آن نظامهای مردمسالاری اسلامی است یا شاهد جنبش دموکراسیخواهی و در پی برقراری نظامهای سیاسی سکولار است؟فرضیه این مقاله، اسلامی بودن ماهیت این انقلابها و تأثیرپذیری آنها از انقلاب اسلامی ایران است، و نویسنده با دلایل مختلف اثبات میکند که جهان شاهد یک بیداری اسلامی است.
ملخص الجهاز:
"راهکارهای مبارزه توضیح اینکه پس از بررسی و شناخت ارکان یاد شده درباره هر یک از نهضتها و انقلابهای مردمی جهان عرب میتوان قضاوت کرد که مثلا حرکت مردم تونس، مصر، بحرین، لیبی و یا یمن و نیز هر کشور دیگری که در مرحله انقلاب قرار دارد، از کدام نوع است.
در صورتی که در بررسی ارکان یاد شده مثلا ببینیم که رهبری آن را فردی ملیگرا و ناسیونالیست بر عهده دارد و نیز تعصب عربی در شعارها و سخنان مردم و کادرهای انقلابی برجسته میشود و یا دائم از برتری قوم عرب سخن گفته میشود و یا در بررسی ماهیت نیروهای انقلابی به این نتیجه برسیم که هر چند آنان به ظاهر از اسلام سخن میگویند، اما در واقع شدیدا ناسیونالیست هستند و در مجموع اگر دادهها و اطلاعات به دست آمده همه حاکی از افکار و اندیشههای قومیتگرا و ناسیونالیستی است هر چند از لایه و سطحی اسلامی برخوردار است، این نتیجه حاصل میشود که انقلاب در کشورهای یاد شده از ماهیتی ملی گرا و ناسیونالیستی برخوردار است نه اسلامی.
در این میان تلاشهای آل سعود که در همراهی و وابستگی آنها به غرب تردیدی وجود ندارد برای حفظ دیکتاتورهای منطقه مانند حسنی مبارک، بن علی، و بهویژه علی عبدالله صالح و دخالت در سرکوب مردم بحرین با اعزام نیروهای نظامی نیز دلیل دیگری بر جهت گیری مردمی و تأثیرپذیری انقلابهای عربی از انقلاب اسلامی ایران است."