ملخص الجهاز:
"علی اصغر حکمت،وزیر بهداری وقت،در 22 فروردین 1321 یعنی تقریبا 6 ماه پس از اشغال ایران در نامهای به نخستوزیر نوشت:«نظر به اینکه بعضی از بیمارهای واگیری عفونی مانند تیفوس بیم آن میرفت بیش از معمول سنواتی اشاعه یابد وزارت بهداری لازم دید که به یک رشته اقدامات استحفاظیه دست بزند»وی در ادامه به اقدامات انجام شده اشاره کرده و خواستار کمک و مساعدت دولت از اقدامات وزارت بهداری در این زمینه شده و مینویسد:«البته موفقیت کامل در این اقدامات منوط مساعدت خاصی است که از طرف دولت باید نسبت به بهداری به عمل آید و از حیث اعطاء اعتبارات اضافی و دادن اختیارات،والا با وسایل قلیلی که وزارت بهداری فعلا در دسترس خود دارد اگر دامنهء اینگونه امراض توسعه یابد مبارزهء قطعی مشکل خواهد بود.
در دست است که از میان آنها به یک گزارش در خصوص گسترش تیفوس و حصبه در غرب کشور اشاره میشود:«گزارش افسر اعزامی به جوانرود حاکی است که در آن حدود مرض تیفوس و تیفویید شروع به قتل عام فجیعی را نموده و چون در آن منطقه پزشک و بهداری وجود ندارد چنانچه به زودی فکر عاجلی برای از بین بردن این امراض نشود کلیهء اهالی از بین خواهند رفت...
به گفته هژیر آمار درگذشتگان بر اثر تیفوس در یک ماه به هزار نفر بالغ شده بود:«از آن جمله مرض محرقه که به این شکل جز نادرا در ایران سابقه نداشت،و در واقع سوغاتی است که سال گذشته جدول شماره یک* (به تصویر صفحه مراجعه شود) *-منبع:آمار درگذشتگان تهران در سالهای 1322 و 1323-از اسناد نخستوزیری-شماره تنظیم 123008 مهاجرین لهستانی به ایران آوردند،چنانکه در تمام مملکت انتشار یافت و در خود تهران متوفیات را تا ماهی یک هزار نفر بالا برد و عاقبت در نتیجه اقداماتی که برای مبارزه با آن به عمل آید،مرض تخفیف کلی پیدا کرد لکن بیم شیوع سخت آن در زمستان آینده هنوز باقی است."