خلاصة:
دراین مقاله که خلاصه ای از یک طرح پژوهشی است منابع و مصارف بخش درمان سازمان تأمین اجتماعی از سال 1359 تا 1380 براساس صورت های مالی سازمان و به تفکیک هر سال مشخص شده و فرایند تغییرات آن ها به قیمت های جاری و ثابت، تغییرات وضعیت مالی بخش درمان و هزینه های بهداشت و درمان، و نیز ارتباط آن شاخص های کلان اقتصادی کشور، تشریح و تجزیه و تحلیل شده است.به همین منظور، نخست اهمیت موضوع پژوهش، اهداف و روش و مراحل پژوهش، تبیین و مفاهیم پژوهش ، تعریف شده است. آنگاه با تشریح سیر تحول نظام تأمین اجتماعی ایران، منابع بخش و مصارف بیمه درمان، شامل مبانی قانونی، دستورالعمل های مالی، و سیستم کدینگ حساب ها به تفصیل تبیین می شود.سپس نویسنده با بررسی منابع بخش بیمه درمان، شامل درآمدهای درمان، ذخایر درمان، و بدهی ها، و مصارف بخش بیمه درمان به تشریح آن می پردازد. آنگاه فرایند منابع و مصارف بخش بیمه درمان- به قیمت ثابت- بررسی و تحلیل می گردد. در بخش بررسی «تغییرات در وضعیت مالی بخش درمان» نیز گردش منابع و مصارف، سرمایه گذاری بخش درمان و توان مالی بخش درمان، به تفصیل مورد اشاره واقع می شود.در ادامه، تغییرات درآمدها و هزینه های بخش درمان و نوسانات قیمت ها، هزینه سرانه بهداشت و درمان در سبد هزینه خانوار که از سال 1354 تا کنون، پیوسته فرایندی صعودی داشته است، سهم هزینه های درمان سازمان تأمین اجتماعی در هزینه بهداشت- درمان بخش خصوصی و کشور و در انتها، سهم هزینه های بهداشت – درمان در تولید ناخالص ملی تشریح می شود. در پایان مقاله برخی «راهکارهای اصلاحی» تبیین شده است
ملخص الجهاز:
"با تصویب قانون الزام در سال 1368 و آییننامه اجرایی آن در سال 1369 انجام کلیه تعهدات بندهای الف و ب ماده 3 قانون به عهده سازمان قرار گرفت و سازمان موظف شد که کلیه خدمات درمانی مقرر را با استفاده از امکانات واحدهای بهداشتی-درمانی تحت مالکیت و استیجاری خود،یا بخش دولتی و در صورت نیاز توسط بخش خصوصی بر اساس تعرفههای رسمی و مصوب انجام دهد و هزینههای مربوط به آن را از محل سهم درمان موضوع ماده 29 و سایر منابع مندرج در آییننامه تأمین و پرداخت کند.
مصارف رشد هزینههای درمان به قیمتهای ثابت نیز روندی فزاینده داشته،به نحوی که این هزینهها از مبلغ 082,185 میلیون ریال در سال 1359 به 858,92 میلیون ریال در سال 1369،به 401,207 میلیون ریال در سال 1373 و به 427,454 میلیون ریال در سال 1380 رسیده و میانگین رشد سالانه این هزینهها در دوره اول به منهای 9/9 درصد،دوره دوم به منهای 3/2 درصد،دوره سوم به 19/8 درصد،دوره چهارم به 9/3 درصد و در دوره پنجم به 12/5 درصد بالغ شده است.
اگر مازاد سرانه را ملاک سنجش عملکرد بخش درمان قرار دهیم،مازاد سرانه به قیمتهای ثابت در سال 1369 به 260,6 ریال،در سال 1373 به 550,4 ریال(در برابر 342,11 ریال به قیمتهای جاری)،در سال 1377 به 433,1 ریال(در برابر 252,9 ریال)و در سال 1380 به 459,2 ریال(در برابر 547,23 ریال)بالغ شده است که میانگین رشد سالانه آن در دوره سوم 29/8 درصد(در برابر 51/7 درصد)،دوره چهارم منهای 10/8 درصد(در برابر 18 درصد)و در دوره پنجم 14/5 درصد(در برابر 33/1 درصد)بوده است."