خلاصة:
در پنج قرن اخیر خاورشناسان به مسأله حدیث علاقهمند شده و در این موضوع تحقیقات
و تألیفاتی داشتهاند. این مقاله به سیر تاریخی مطالعات حدیثی خاورشناسان پرداخته
و آنهایی که در این حوزه فعالیت داشتهاند معرفی نموده است. نویسنده بر این باور است که
فعالیتهای حدیثی خاورشناسان در چهار حوزه کاری فهرستنویسی، تصحیح و تحقیق،
ترجمه و تألیف و پژوهش صورت گرفته است و نمونههایی از فعالیتهای آنها از نظر
گذرانده است.
بخش پایانی مقاله به معرفی جریانها و مکاتب خاورشناسی در حوزه حدیث اختصاص دارد.
ملخص الجهاز:
"یادآوری میشود از آنرو که آثار این خاورشناسان به زبانهای عربی و فارسی ترجمه نشده و نیز متون انگلیسی اکثر آنها در دسترس نیست، تشخیص زمینههای فعالیت علمی آنان در زمینه حدیث دشوار است؛ چرا که بسیاری اوقات آنان دیدگاههای خود را در قالب کتابهای بررسی فقهی یا تاریخی و یا بررسی عقاید مسلمانان بازگفتهاند.
هوروفتیس (1874م ـ 1931م) خاورشناس آلمانی (52) جوزف هورو فتیس ـ که استاد زبان عربی در دانشگاه علگیره هند در سالهای 1907م تا 1914م، بوده ـ متخصص اسلام در هند بوده است و آثار فراوانی در حوزه مطالعات اسلامی دارد.
(61) ـ (62) بر اساس فهرست یاد شده، پنج اثر از آثار وی درباره حدیث است؛ یعنی شمارههای 2 تا 6 و از این میان دو اثر وی مشهور و شناخته شده در میان مسلمانان است: یکی مفتاح کنوز السنة و دیگری المعجم المفهرس لالفاظ احادیث النبوی.
آقای سیدمصطفی حسینی طباطبایی در کتاب نقد آثار خاورشناسان ـ که در سال 1375م، به چاپ رسیده و در آن، آثار بیست خاورشناس را مورد نقادی قرار داده ـ پارهای از دیدگاههای وات را درباره سیره پیامبر و برخی آرای دیگر او را در حوزه مطالعات اسلامی به نقد میکشد.
این کتاب ـ که در سلسله منشورات المعهد العالمی للفکر الاسلامی چاپ شده ـ دیدگاه سه مستشرق را درباره سیره پیامبر مورد ارزیابی و تحلیل قرار میدهد که یکی از آنها مونتگمری وات است."