ملخص الجهاز:
"بهمین مناسبت قانونگذار ایرانی در ماده 22 قانون مجازات اسلامی در مبحث دیات،به منظور رعایت اصول و مبانی اصیل مسئولیت در نظام حقوقی اسلام،مباشرت در وقوع جرم را موجب ضمان اعلام نموده و در بیان مباشرت مقرر داشته است:«مباشرت آن است که جنایت مستقیما توسط خودجانی واقع شده باشد»،فقها و صاحبنظران اسلامی در عین حالی که اتلاف را به اتلاف به مباشرت و اتلاف به تسبیب تقسیم کردهاند هردو قسم را زیر یک عنوان بررسی میکنند و از این حیث معتقدند که مباشرت و تسبیت از حیث تکالیف و احکام با یکدیگر یکسان و برابر هستند و حتی در کمیت و کیفیت ترمیم ضرر و زیان میان آن دو تصادفی نیست بلکه میان علل و اسباب متعدد و یا باری رفع تعارض از تداخل آنها مفید و سودمند میباشد و الا میتوان گفت که علت تلف در واقع همان سبب قریب است و اتلاف نیز از مصادیق تسبیب خواهد بود.
و راجع به مفهوم مروت در کتاب «ترمینولوژی حقوق»در ذیل تعریف عدالت از نظر فقهی آمده است:«مروت عبارت است از انصاف به اموری از ترک و فعل که پسندیده است بحسب زمان و مکان و شان شخص»19 بعضی دیگر از فقها و دانشمندان متأخر با استدلال به اینکه ملکات نفسانی امری است درونی و کشف و ضبط آن مشکل میباشد در تعریف عدالت از تکیه برملکه نفسانی عدول کرده و آنرا به حسب ظاهر تعبیر کرده و گفتهاند برای تعریف عدالت شرعی،ترک جرائم و گناهان بزرگ و اصرار نورزیدن برجرائم کوچک و عمل به واجبات در شرایط فعلی کافی بنظر میرسد بنابراین عادل کسی است که ظاهر الصلاح باشد یعنی او به واجبات شرعی عمل کند و از تجاوز به حقوق دیگران و سایر جرائم و گناهان دوری نماید تا بتوان او را عادل قلمداد کرد."