خلاصة:
فیلسوفان مسلمان حمل اولی و شایع را به دو معنای متفاوت به کار برده اند: 1. به قید قضیه 2.به قید موضوع. حمل اولی و شایع به قید قضیه نخستین معنای این دو اصطلاح و به ترتیب، به معنای «اتحاد مفهومی» و «حمل مصداقی» است؛ اما حمل اولی و شایع به قید موضوع، معنایی است که بعدها اختراع شده و به ترتیب، به معنای «اراده مفهوم موضوع» و «اراده مصادیق موضوع» است و در حقیقت، چیزی جز همان تفکیک معروف میان «قضیه طبیعیه» و «قضیه غیر طبیعیه» نیست. در این مقاله، با بررسی کاربردهای متعدد دو معنای حمل اولی و شایع در فلسفه اسلامی، به صورت بندی این دو معنا در منطق جدید از سوی معاصران اشاره می کنیم و خود صورت بندی دیگری پیشنهاد می کنیم. در پایان مقاله، نشان می دهیم که منطق جدید می تواند حمل اولی به قید موضوع (یعنی قضیه طبیعیه) را به حمل اولی به قید قضیه فروبکاهد و از این رو، تفاوت ها را به تشابه بدل سازد.
ملخص الجهاز:
"(همو،1382،ص 53) تعریف حمل اولی ذاتی به این همانی در منطق جدید،که به نظر میرسد فرامرز قراملکی برای نخستینبار آن را در ادبیات منطقی کشورمان وارد کرده،نکتهای بدیع است؛اسدالله فلاحی،یکی از نگارندگان مقاله حاضر،عدم توجه فیلسوفان مسلمان معاصر به این نکته را در مقالهای نشان داده(فلاحی،1388،ص 23-25)،و به کمک آن تعریف،تاریخچۀ بحث را از زمان ارسطو تا جلال الدین دوانی پیگیری کرده(همان،ص 26-40)و به تجزیه و تحلیل این تاریخچه پرداخته است.
البته راهحل این مورد هم همان راهحل شبهه معدوم مطلق است و چنانکه در آنجا با استفاده از تفکیک حمل به اولی ذاتی و شایع صناعی،میگفتند معدوم اگر میخواستیم برای پاسخ مظفر تحلیلی مشابه تحلیلی که برای پاسخ ملا صدرا ارائه کردیم بیان کنیم میبایست مینوشتیم: الجزئی کلی بالحمل الاولی K-G الجزئی جزیی بالحمل الشایع GG اما این تحلیل نهتنها آشکارا خطا است و نمیتواند معقول باشد،بلکه کاملا برخلاف پاسخ ملا صدرا نیز هست.
(دیانی،1386،ص 13) یکی دیگر از موافقان برهان وجودی،محمد تقی جعفری است؛1اما همایون همتی دیدگاههای او را به شدت مورد انتقاد قرار داده است که در اینجا صرفا موردی را که به بحث حمل اولی و شایع مربوط میشود ذکر میکنیم: اگر هم حمل را اشتقاقی بگیریم یا مقدر به«ذو»کنیم،یعنی«الواجب»یا«ذو وجوب»را موضوع قضیه قرار داده و وجود را برای آن اثبات نماییم قضیه ما قضیهای«توتولوژیک»(همانگویانه- cigolotuaT( گشته و به اصطلاح«حمل اولی»بوده نه«حمل شایع صناعی»و خدا را در ذهن اثبات کردهایم نه در خارج و عالم واقع."