خلاصة:
هسته اولیه ( site ) شهر تبریز در سطوح توپوگرافی هموار شکل گرفته ولی به مرور زمان فضاهای خالی حواشی مخاطره آمیز را اشغال نموده است. امروزه کلانشهر تبریز به دلیل تنگناهای ژئومورفولوژیکی به توسعه قطاعی و ساخت شهرک های اقماری نظیر سهند و مرزداران و غیره، رو آورده است. اخیرا شهرکهای باغمیشه، رشیدیه، ولیعصر، گلپارک، فهمیده در مجاورت گسل فعال شمال تبریز (طول گسل170 کیلومتر است) و روی شاخه های فرعی آن و در منطقه شیبدار با سازند های سست مارنی توسعه یافته و می یابند. گسل تبریز با سوابق زمین لرزه های متعدد و حتی 7/7 ریشتری، حکایت از منطقه پر ریسک دارد. چندین بار بخش اعظم شهر در اثر زمین لرزه های ناشی از همین گسل تخریب شده است. از طرفی منطقه بالاشهر تبریز از لحاظ زمین شناسی دارای تناوبی از لایه های مارنی قرمز میوسن آهکدار و نمکدار، کنگلومرا، ماسه سنگ و میان لایه های آهکی است. سازند های ناپایدار منطقه(مطابق آزمایشات و نتایج میدانی از لحاظ انحلال پذیری، فرونشست و حد خمیرایی بالا) به همراه شیب لایه ها، و فعالیت گسل اصلی تبریز و میکرو گسلها، این منطقه شهری را به پر مخاطره ترین بخش مسکونی در شمال غرب کشور مبدل نموده است. نتایج آزمایشات میدانی نگارنده نشان دهنده درصد بالای مواد رسی(7/50 % و سیلتی(6/34) و نشانه خمیری(4/40) در غرب تبریز بعد از میدان راه آهن و حواشی رودخانه تلخه رود است. وجود ماسه( 4/41)و رسی(15/32 نسبتا بالا با حدخمیرایی (6/36) و شاخص پلاستیکی(30. 3) در محل نواحی شیبدار کوی ولیعصر و منطقه یاغچیان در جنوب شرق تبریز نشان دهنده ناپایداری بالقوه زمین در برابر تنش های زمین ساختی است. بررسیهای میدانی نشان داد که گسترش آبرفتهای قدیمی آبرفتی با ترکیبی از پاره سنگهای متوسط و درشت زیاد، با درصد کمتررس در شمال غرب فرودگاه بستر مطمئنی برای توسعه آتی شهر بصوت قطاعی است. نشست سازه ها، ترک برداشتن دیوارها و غیره شواهدی است از ناپایداری مقر شهرکهای باغمیشه، فهمیده، ولیعصر و گل پارک و. . . است.
ملخص الجهاز:
"20 تا10 درجه 1 25 تا20 درجه 5/1 40 تا 25 درجه 2 بیش از 40 درجه مجاز نیست / شکل 4- ساخت و سازهای جدید در روی سطوح شیبدار در منطقه گسلی 5- سازندهای زمین شناسی و سطحی مقر(نشستگاه - Site) کلانشهر تبریز 1-5- منطقه شمال شرق، شمال و شمال غرب شهر جنس سازندهای این منطقه از مقر شهر شامل مارنهای سبز و خاکستری، مارنهای قرمز با میان لایههای ماسهای (گچدار، نمکدار) است.
به دلیل ترکیب گرانولومتری مناسب و تحکیم یافتگی مناسب مواد آبرفتی انباشته شده در طول کواترنر جوان، اغلب بخشهای میانی مقر شهر تبریز (به ویژه بخش هسته اولیه یا مرکز فعلی شهر) آن را، از لحاظ مخاطرات هیدروژئومورفولوژی شهری مناطق نسبتا با ثبات هستند( در صورت کنترل نوسان آبهای زیر سطحی و زهکشی مناسب).
Abedini Mousa,(2009), An investigation on the development limitations and Environmental hazard’s on the Tabriz metropolis city.
Abedini Mousa,(2009), An investigation of the tectonic and weathering surface formation of Sareyen tourist town (with emphasis on urban structural foundation instability).
Abedini Mousa,(2006), Analysis of the land use in the Ardebil tourist city due to the environmental potentials (with emphasizing on the geomorphic problems of urban site.
Abedini Mousa,(2008), An investigation on the roll of hydro-geomorphology hazard’s and deposition in the determining the urban land use."