خلاصة:
شاخص ها و شواهد ژئومورفولوژیکی این امکان را فراهم می آورند تا تغییراتی که در یک حوضه ی زه کشی تحت تاثیر فعالیت های تکتونیکی ایجاد می شود را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم. حوضه ی آبریز ششطراز از جمله حوضه هایی است که تحت تاثیر گسل و فعالیت های تکتونیکی است. هدف از انجام این تحقیق، تحلیل تاثیر عامل تکتونیک فعال در ژئومورفولوژی حوضه آبریز ششطراز و مخروط افکنه پایین دست آن است. در این تحقیق از نقشه های توپوگرافی با مقیاس 1:50000، نقشه ی زمین شناسی با مقیاس 1:100000، عکس های هوایی با مقیاس 1:40000 و تصاویر ماهواره ای ETM سال 2005 در تاریخ 5 مه(باندهای1 تا 7) برای تعیین سطوح قدیمی و جدید مخروط افکنه و همچنین تصاویر IRS و Googel earth برای شناسایی جابجایی رودخانه استفاده شد. در زمینه ی پردازش تصاویر ماهواره ای از نرم افزار هایllwis و Envi استفاده شد. با استفاده از شاخص های مورفوتکتونیکی که میزان فعالیت های تکتونیکی را نشان می دهند، مانند شاخص عدم تقارن توپوگرافی(AF)، شاخص عامل تقارن حوضه زه کشی(T)، شاخص سینوسی جبهه ی کوهستان (SMF) و شاخص انتگرال هیپسومتری (Hi)، حرکات تکتونیکی در منطقه به صورت کمی محاسبه و سپس مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که عامل تکتونیک تاثیر بسزایی در حوضه ی آبریز ششطراز و مخروط افکنه ی آن دارد و حوضه ی مورد مطالعه از نظر تکتونیکی فعال است. همچنین در این خصوص شواهد مورفوتکتونیکی نشان از فعال بودن گسل درونه داشته و مورفولوژی مخروط افکنه و سطوح تقطیع شده آن، شواهد قابل اتکایی را در این خصوص عرضه می نمایند.
ملخص الجهاز:
تحلیل شواهد مورفوتکتونیکی گسل درونه در محدوده ی حوضه ی آبریز ششطراز و مخروط افکنه ی پایین دست آن مهران مقصودی (استادیار ژئومورفولوژی دانشگاه تهران ، نویسنده ی مسؤول ) maghsoudi@ut.
نتـایج ایـن تحقیق نشان میدهدکـه عامـل تکتونیـک تـأثیربسـزاییدرحوضـه ی آبریـزششـطرازو مخروط افکنه ی آن داردوحوضه ی موردمطالعه ازنظرتکتونیکیفعال است .
همچنـین در این خصوص شواهدمورفوتکتونیکینشان ازفعال بودن گسل درونه داشته ومورفولـوژی مخروط افکنه وسطوح تقطیع شده آن ،شـواهدقابـل اتکـاییرادرایـن خصـوص عرضـه مینمایند.
نتایج مطالعات آنهـا نشان میدهدکه به طورمعمول افت سطح اساس منجربه تقطیع شـدن انتهـایمخـروط افکنـه میشود،امادرمنطقه ی موردمطالعه ی آنها،عکس این موضوع ثابت شده ونتایج زیـرحاصـل شده است : ١.
درایران هم مطالعاتیدراین زمینه شده است که به برخـیازآنهـا اشاره میشود: مقصودی(١٣٨٧)به مطالعه ی تحول ژئومورفولوژیمخروط افکنه جـاجرودپرداختـه وبـه این نتیجه رسیدکه تحول مخروط افکنـه ی جـاجرود،حاصـل عملکـردعوامـل طبیعـیشـامل تغییرات اقلیمی،حرکات تکتونیکیو تغییرسطح اساس دردرازمدت وعوامل انسانیدرکوتاه مدت بوده است .
Saito به طورکلـیهـدف ازانجـام ایـن تحقیـق ،بررسـیوتحلیـل تـأثیرعامـل تکتونیـک درتحـول مخروط افکنه ی حوضه ی آبریزششطرازبااستفاده ازشاخص هاوشواهدمورفولوژیک است .
گسل های حوضه ی آبریز ششطراز (منبع : سازمان زمین شناسی کشور) / شواهد مورفوتکتونیکی نقش حرکت تکتونیکی در تحول مخروط افکنه ششطراز: درشکل گیریمخروط افکنه ی ششطرازحرکات تکتونیکینقش بسیارمؤثریداشته اسـت .
به گونه ایکه حرکات تکتونیکیباعث ایجادسه سطح مخروط افکنـه (شـکل ٣)بسـیارقـدیمی، قدیمیوجدیدشده است که درتشکیل این سطوح ،گسل درونه درمنطقه بسـیارمـؤثربـوده است .
این شاخص به مااجازه میدهدتاکج شدگیجانبییک حوضه رابـاتوجـه بـه مسـیرآب اصلیکه ممکن است بافعالیت یک گسل نرمال مرتبط باشد،باجهت موازیمسیرآب اصـلی بیان کنیم (٢٦٥-٢٠٠٨,C laudia Pirrotta ,Pierpaolo Guarnieri ).