خلاصة:
پراکندهرویی امروزه به عنوان یکی از مشکلات شهری در بسیاری از کشورها مطرح است. با توجه به ساختارهای متفاوت و ویژگیهای گوناگون جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و غیره، دلایل پراکندهرویی از شهری به شهر دیگر متفاوت است. ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و اگرچه بسیاری از شهرهای آن طی قرون گذشته گسترش کندی داشتهاند، ولی با افزایش تمایل مردم به شهرنشینی با پدیده ی پراکندهرویی روبرو بودهاند. بر این اساس، مقاله ی حاضر به دنبال پاسخ گویی به این سوالات اساسی است که چه عوامل و فرایندهایی باعث پراکندهرویی در شهر سنندج شدهاند؟ و نقش طرحهای توسعه ی شهری در پراکندهرویی شهر سنندج چگونه بوده است؟ برای پاسخ به این سوالات از روش توصیفی- تحلیلی و در چارچوب آن از الگوهای هلدرن و آنتروپی شانون استفاده شده است. نتایج نشان میدهند که عوامل متعددی چون ارزان بودن زمین در نواحی پیرامونی شهرها، اعمال کنترل ضعیف بر توسعه در خارج از محدوده ی شهر، انتخاب و برتری یافتن شیوه ی زندگی حومهای به ویژه در اثر تنزل کیفی مراکز شهری و افزایش مالکیت اتومبیل و پیشرفت تسهیلات حمل و نقل، قصور بازار در برآورد ارزش کامل فضاهای باز و هزینه ی اجتماعی ازدحام در نواحی پیرامونی و به طور خاص جهت گسترش شهر و تمایل به توسعه در افق طرح های توسعه ی شهری، تاثیر بزرگی بر شکل گیری و تشدید پراکنده رویی در شهر سنندج داشته اند.
ملخص الجهاز:
نتایج نشـان میدهندکه عوامل متعددیچون ارزان بودن زمین درنواحیپیرامونیشهرها،اعمـال کنتـرل ضـعیف بـر توسعه درخارج ازمحدوده ی شهر،انتخاب وبرتری یافتن شیوه ی زندگیحومه ایبه ویژه دراثـرتنـزل کیفیمراکزشهریوافزایش مالکیت اتومبیل وپیشرفت تسهیلات حمل ونقل ،قصـوربـازاردربـرآورد ارزش کامل فضاهایبازوهزینه ی اجتماعیازدحام درنواحیپیرامونیوبه طورخاص جهت گسـترش شهروتمایل به توسعه درافق طرح هایتوسعه ی شهری،تأثیربزرگیبرشکل گیـریوتشـدیدپراکنـده روییدرشهرسنندج داشته اند.
سؤالات و فرضیات تحقیق باتوجه به عنوان تحقیق ،مباحث مطرح شده درمقدمه ونیزاهداف تحقیـق ،ایـن پـژوهش بـه دنبـال پاسخ گوییبه این سؤالات اساسیاست که : -کدام عوامل وفرایندهاالگویکنونی،گسترش کالبدیشهرسنندج راشکل داده اند؟ -نقش طرح های توسعه ی شهریدرپراکنده روییشهرسنندج چگونه بوده است ؟ فرضیات -به نظرمیرسدطرح هایتوسعه ی شهرییابه عبارتیدیگرنیازبه تأمین مسکن آتی،عامـل اصـلی الگویگسترش کالبدیشهرسنندج بوده وسبب شکل گیریفضاهایرهاشده ،فرسوده وکم بهره برداری شده (قابل بازیافت )شده است .
جدول شماره ١: تحولات مربوط به گسترش کالبدی شهر سنندج دوره تغییرات کالبدی عوامل مؤثربرناکارآمدیبافت شهری ازابتداتادوره پهلویاول پیدایش وگسترش شهربه دورهسته اولیه توسعه نیافتگیشهروجایگاه پایین شهردرنظام سلسله مراتب شهری / ازدوره ی پهلویاول تا١٣٤٠ اصلاح شبکه ی گذرگاهیوجراحیهوسمانی(شروع ناکارآمدیبافت قدیم ) -خیابان کشیهای صلیبیبدون توجه به نظام ارگانیک ومحله ای ؛-گرایش جهت توسعه والگویساخت وسازدرجهت جنـوب غربـیدراثراحداث خیابان های پیشنهادیطرح توسعه کالبدی(براساس اصل ٤ترومن )-ازبین رفتن انسجام تاریخیوهـویتیمحـلات قـدیمیچـون قطـارچیان ،آقازمان ،چهارباغ دراثرخیابان های پیشنهادیطرح آلتون /-تبدیل خیابان هایجدیدبه ویترین مدرنیسم وتولیـدات غیـربـومیودرنتیجه ی کاهش ارزش اقتصادیبازارسنتیسنندج .
(همان ) پ ) طرح جامع سنندج (فرافزا) دومین طرح جامع برایشهرسنندج درسال ١٣٦٣توسط مشاورفرافزاتهیه شدکه برایکنترل وهدایت ساخت وسازهایحاشیه ای،باتوجه به محدودیت های توسعه ی کالبدیشـهربـه دلیـل ارتفاعات قسمت اعظمیازاراضیکشاورزیوباغات اطراف شهربرایتوسعه درنظرگرفتـه مـی شود.