عوامل انحراف از واقعه غدیر خم مقالة

یکی از مهم ترین مسائل تاریخی اسلام، جریان خلافت بعد از پیامبر است که به رغم انتصاب علی به خلافت از سوی رسول خدا ، جامعه آن روز این مهم را نپذیرفت و زمینه ایجاد دو فرقه بزرگ شیعه و سنی در اسلام فراهم شد. عواملی که باعث گردید خلافت علی از بعد اجتماعی پذیرفته نشود عبارت اند از: 1- وجود زمینه های پنهان اختلاف سیاسی میان اصحاب پیامبر با آن حضرت؛ 2- عدم خوشایندی عده ای از اصحاب و نخبگان از طرح واقعه غدیر و نبود زمان کافی برای تبلیغ آن؛ 3- نابسامانی اوضاع فرهنگی و نبود انگیزه برای دفاع از حقانیت خلافت علی از سوی مردم؛ 4- عدم تحمل جنبههای عدالتخواهی و صداقت شخصیت علی از سوی برخی گروه های خاص تاثیرگذار.

One of the most important issues of the History of Islam is the succession after the Prophet (S.A.W.)، which، despite the appointment of Imam ‘Alī (A.S.)، the community of the time did not accept this significant appointment، leading to the creation of disunity between the two great Muslim sects، i.e. Shī‘as and Sunnīs. The factors that caused the Caliphate of Imam ‘Alī (A.S.) not to be socially accepted include: 1. The existence of hidden grounds for political disagreement between some of the Prophet’s (S.A.W.) companions with the Imam; 2. Displeasure of the companions and the elite with the event of al-Ghadīr and the lack of sufficient time for its propagation. 3. The chaotic cultural situation and the lack of motivation for defending the rightfulness of the caliphate of Imam ‘Alī (A.S.) by people; 4. The non-tolerance of the justice-seeking aspects and the upright personality of Imam ‘Alī (A.S.) by certain influential groups.

عوامل انحراف از واقعه غدیر خم مهدی ابراهیمی دانشیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی مشهد چکیده تاریخ دریافت: 17/3/1390 - تاریخ پذیرش: 14/6/1390 یکی از مهم‌ترین مسائل تاریخی اسلام، جریان خلافت بعد از پیامبر9 است که به‌رغم انتصاب علی7 به خلافت از سوی رسول خدا(، جامعه آن روز این مهم را نپذیرفت و زمینه ایجاد دو فرقه بزرگ شیعه و سنی در اسلام فراهم شد. گرچه شواهد تاریخی نشان می‌دهد که اصحاب احتمال می‌دادند که پیامبر9 دربارة مسئله جانشین می‌خواهد سخن بگوید و حتی با تردید نسبت به اینکه مقصود پیامبر چه بود، سؤال این است که چرا با وجود تقاضای پیامبر9، اصحاب مخالفت می‌کنند؟ آیا با این وضعیت، اگر پیامبر9 جانشینی را هم معین کند اصحاب بدون چون و چرا او را خواهند پذیرفت؟ آیا شخصیت پیامبر9 برای اصحاب آن‌قدر اهمیت نداشت که این تقاضا برآورده شود؟ و آیا پافشاری پیامبر9 بر این تقاضا و بر فرض که بر تعیین جانشین اصرار می‌فرمود آیا خطر جانی جانشین پیامبر9 را تهدید نمی‌کرد؟ اینها نقاط تاریک و کور تاریخ اسلام است که باید از بعد جامعه شناختی مورد توجه و تحلیل قرار گیرد. با توجه به آنچه یاد شد و موارد بسیار دیگری که در این باره از امام علی7 نقل شده است به ویژه خطبه شقشقیه در نهج البلاغه و همچنین مواردی که علامه امینی در الغدیر از منابع اهل سنت نقل می‌کند، معلوم می‌گردد که در بسیاری از موارد حضرت حق خلافت را برای خود قائل بود و بر آن احتجاج می‌کرد.