خلاصة:
ایجاد ظرفیت های جدید و بکارگیری پتانسیل های موجود تولید، منشاء تقاضا برای نیروی کار است. در اقتصاد ایران ظرفیت های مازاد در بخش های مختلف کالاها و خدمات به دلیل محدودیت بازارها امری شایع است. افزایش تقاضای نهایی و تشکیل سرمایه، بازتابی از تقاضای داخلی و خالص صادرات و نشان دهنده تقاضای خارجی برای رشد ستانده و در نتیجه اشتغال است. این مقاله سعی دارد با بکارگیری شاخصهای مختلف در چارچوب جدول داده- ستانده 1380، پتانسیل های تولیدی و اشتغالزایی اقتصاد ایران را در قالب ده بخش رتبهبندی نماید. در رتبه بندی ظرفیت های بالقوه ستانده و اشتغال بخشها، از شاخصهای پیوند پیشین، پسین و کشش داده-ستانده استفاده میشود. یافته ها نشان می دهد که الزاما سیاستهای رشد محور نمیتوانند اشتغالزا باشند؛ زیرا در تمام موارد، کششهای اشتغال کمتر از کشش های تولیدی است. در میان بخشهای اقتصاد ایران، صنعت، کشاورزی و ساختمان از جمله بخش هایی هستند که میتوانند در فراهم ساختن فرصت های شغلی کلیدی باشند.
ملخص الجهاز:
"بخش صنعت گرچه در اقتصاد ایران رتبه سوم را از نظر اشتغالزایی مستقیم داراست،ولی چنانچه خواهیم دید،نقش مؤثری در ایجاد اشتغال غیرمستقیم داشته و از این لحاظ کلیدی محسوب میشود.
elbaT tuptuO-tupnI yticitsalE tnemyolpmE latoT o} مستقیم داده-ستانده{o1o}درصد تغییرات در اشتغال بخش موردنظر(مثلا j )را به ازای یک درصد تغییر در تقاضای نهایی همان بخش نشان میدهد.
elbaT tuptuO-tupnI yticitsalE tnemyolpmE tceriD o} پتانسیل اشتغال بخشهای اقتصادی برمبنای شاخص کشش داده-ستانده بیشترین کشش تولید داده-ستانده مربوط به بخش ساختمان است و بخشهای صنعت و خدمات عمومی،اجتماعی و شخصی و خانگی در رتبههای بعدی قرار دارند.
مقایسه کشش اشتغال و تولید داده-ستانده بیانگر این است که اولا توان اشتغالزایی و تولید بخشهای اقتصادی ایران از یکدیگر متفاوت است(برای مثال ساختمان در نگرش تولید رتبه اول را داراست و در نگرش اشتغال رتبه چهارم را دارد).
بیشترین تفاوت آمار اشتغال بالقوه از دیدگاه تقاضا و آمار اشتغال بالفعل مربوط به بخش صنعت با 1/706/577 نفر است و بخشهای کشاورزی با 1/108/959 نفر و خدمات بازرگانی،رستوران و هتلداری با 299/414 نفر در ردههای بعدی قرار دارند.
{o1o}نتایج نشان میدهد که کمترین هزینه ایجاد شغل مربوط به بخش کشاورزی با 26 میلیون ریال است و بخشهای ساختمان با 27 میلیون ریال و خدمات عمومی-اجتماعی و شخصی و خانگی با 31 میلیون ریال در ردههای بعید قرار دارند.
-در شرایط کنونی باید علاوه بر اشتغالزایی مستقیم بخشها به اشتغالزایی غیرمستقیم آنها نیز توجه نمود؛برای مثال بخش کشاورزی بیشتر به صورت غیرمستقیم ایجاد شغل کرده و این توانایی را دارد که سایر بخشهای اقتصادی را در مسیر اشتغال به تحرک وادارد."