خلاصة:
در سالهای اخیر، نرخ بالای تورم به عنوان یکی از معضلات اساسی اقتصاد ایران مطرح بوده است. به همین سبب مطالعهی دلایل تورم شدید در کشور ایران از اهمیت خاصی برخوردار است. در این مقاله سعی میشود با طراحی یک سیستم معادلات هم زمان مناسب، چگونگی تأثیرگذاری متغیرهایی مانند نرخ رشدحجم نقدینگی، نرخ ارز، نرخ تورم انتظاری، نرخ تورم وارداتی و شکاف تولید محاسبه شده از طریق فیلتر هودریک-پرسکات؛ که از نظر تئوریک بر نرخ تورم تأثیرگذار هستند، کمی شود. در این مقاله پس از بررسی پایایی متغیرها با استفاده از دادههای دورهی 1338-1385، سیستم معادلات هم زمان طراحی شده با روش 3SLS برآورد شده است. نتایج مدل برآورد شده حاکی از این است که نرخ تورم انتظاری از میان عوامل موجود در مدل، بالاترین تأثیر را بر نرخ تورم دارد. بعد از آن متغیرهای نرخ رشد نقدینگی، نرخ تورم وارداتی و شکاف تولید به ترتیب بیشترین تأثیر را بر نرخ تورم دارند.
ملخص الجهاز:
در این مقاله سعی میشود با طراحی یک سیستم معادلات همزمان مناسب،چگونگی تأثیرگذاری متغیّرهایی مانند نرخ رشد حجم نقدینگی،نرخ ارز،نرخ تورم انتظاری،نرخ تورم وارداتی و شکاف تولید محاسبه شده از طریق فیلتر هودریک،پرسکات،که از نظر تئوریک بر نرخ تورم تأثیرگذار هستند،کمّی شود.
نتایج حاصل از مدل اقتصادسنجی این تحقیق که با بهرهگیری از دادههای دورهی زمانی (1338-1374)برآورد شده است،نشان میدهد که رشد نقدینگی اصلیترین عامل افزایش سطح عمومی قیمتها در اقتصاد ایران است.
هاربرگر1در سال 1963 در مطالعهی خود برای کشور شیلی،براساس آمار فصلی و سالانهی دورهی زمانی 1939-1960،یک معادلهی رگرسیون به منظور بررسی عوامل مؤثر بر نرخ تورم برآورد کرده است که در آن متغیّرهای نرخ رشد پول در دورهی جاری و دورهی قبل،درآمد حقیقی،هزینهی انتظاری نگهداری پول و حداقل دستمزد اسمی کارکنان دولتی،بهعنوان متغیّر توضیحی در مدل وارد شدهاند.
از آن جایی که متغیّرهای توضیحی نرخ رشد حجم نقدینگی و نرخ رشد نرخ ارز اسمی در بازار موازی خود تابع یک سری از متغیّرهای توضیحی دیگر هستند،بنابراین در سیستم معادلات طراحی شده در این تحقیق همزمان با معادلهی تصریح شده برای برآورد نرخ تورم،معادلاتی برای تعیین این دو متغیّر تعریف میشود.
با این تفاسیر سیستم معادلات طراحی شده برای برآورد نرخ تورم در ایران به شکل الگوی(1)تعریف میشود.
Noufresty, Mohammad;(2000)Evaluation of Effects of Monetary And Exchange Policies by Co Integration Method Within the Prospects of a Dynamic Macroeconometeric Modef PhD Thesis, Economic And Political Sciences Faculty, Shahid Beheshti University,(in Persian).
Tabibian, Mohammad And Dawood Souri(J997)«Inflation Roots In Iran's Economy, Effects of Exchange Rate And Basic Variables on Rate of Inflations Commercial Research, No. I, PP: 37-43,(in Persian).