خلاصة:
در این مقاله با استفاده از نظریه محرومیت نسبی «تد رایرت گر» و
روش توصیفی و تحلیلی سعی شده است که قیام های اخیر در گستره
جهان اسلام مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین با سنجش سه شاخص
اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی و سیاسی به عنوان متغیرهای وابسته که
باعث شکل‌گیری احساس سرخوردگی در میان مسلمانان جهان اسلام
شده و زمینه را برای بروز اعتراضات مردمی قراهم نموده است. به
همین منظور مردم مسلمان منطقه در جهت دست یابی به انتظارات
ارزشی و بازیابی هویت فراموش شده خودشان، تلاش می‌کنند که
حکومت‌های دست نشانده و مستبد را که عامل عقب ماندگی‌های چند
دهه‌ای آنان است را بر کنار کنند و نشان دهنده شروع تحولات بنیادین
در کشورهای عربی تحت نفوذ غرب می‌باشد. بنابراین محرومیت همه
جانبه مسلمین منجر به شکل گیری آشفتگی در جوامع اسلامی شده به همین منظور حرکت‌های واکنشی در جهت بازگشت به خویشتن و احیاء
تفکر اسلامی در میان آنان به وجود آمده است.
ملخص الجهاز:
"ir) در این مقاله با اشاره به زمینه‌های سرکوب سیاسی،اقتصادی و فرهنگی-اجتماعی مسلمان،علل عقب‌افتادگی جهان اسلام بررسی می‌شود و به نوعی زمینه شکل‌گیری جنبش‌های مردمی در شمال آفریقا و خاورمیانه متناظر بر محرومیت مسلمان جهان اسلام، پاسخی در جهت بازگشت به خویشتن(بازیابی هویت اسلامی)است.
با صدور حکم تاریخی امام خمینی(ره)مبنی بر قصاص «سلمان رشدی»،خونی تازه در رگ مسلمانان جهان به جریان افتاد،جهان اسلام با کسب چنین اجازه‌ای تلاش کردند تا به دفاع از هویت اسلامی خود بپردازند،بنابراین جوان لبنانی بعنوان اولین داوطلب عملیات استشهادی پا به میدان عمل نهاد،اگرچه اقدام به قصاص سلمان رشدی هنوز میسر نشده اما شرایط زندگی برای او بسیار سخت شده است،در حالی که هنوز احساس تألم ناشی از این اقدام در میان مسلمانان احساس می‌شود که این حالت در شعارها و اعتراضات آنان نهفته است.
بنابراین انقلاب اسلامی ایران زمینه شکل‌گیری هویت اسلامی را مهیا نمود(آجیلی،1389:116 و 117)با بررسی شعارهای مردم در جنبش‌های اخیر در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی همچون«الشعب یرید اسقاط نظام»و شعارهای متناظر به وضع نامطلوب اقتصادی،تلاش مردم را برای دست‌یابی به شرایط مطلوب وگذار از محرومیت را نشان می‌دهد 3-2-بازگشت به خویشتن به باور رهبران جنبش‌های اسلامی،علت زوال جامعه‌ی اسلامی،انحطاط و عقب ماندگی آن‌ها در فاصله گرفتن آن‌ها از اسلام اولیه است،در واقع آن‌ها با عقلانی کردن زوال،آن را نه مقدر و نه تصادفی بلکه نتیجه آن حوادث و تحولات دانستند که با پایان عصر طلایی اولیه،گریبانگیر جامعه اسلامی شد و در این میان بازگشت به هویت اسلامی از جمله خواسته‌های اسلام‌گرایان بوده است(امرایی،1383:105 و 106)."
(
, 
, 
)
