خلاصة:
این مقاله با بررسی تطبیقی مطالب اعتیادمحور چهار روزنامه کیهان، اطلاعات، اعتماد و اعتماد ملی در سال 1386- 1385، عملکرد مطبوعات را در مبارزه با اعتیاد و کنترل این بحران به محک آزمون گذارده است. چارچوب نظری تحقیق بر مبنای نظریه برجسته سازی و دیدگاه دروازه بانی استوار است و روزنامه های مورد بررسی از نظر متغیرهای سبک مطلب، موضوع اصلی مطلب، ماهیت مطلب، نوع ماده مخدر غیرمجاز ذکر شده در تیتر و لید، خبرسازان، نگرش مطلب نسبت به اعتیاد و تیتر در صفحه اول، مورد ارزیابی قرار گرفته اند. تحقیق پیش رو، با روش تحلیل محتوا انجام شده و همه 1462 مطلب منتشر شده پیرامون اعتیاد در چهار روزنامه مذکور در مقطع زمانی مورد بررسی را کدگذاری کرده ست. یافته ها از وجود تفاوت معناداری بین روزنامه های مورد بررسی از نظر متغیرهای یاد شده حکایت دارند.
ملخص الجهاز:
"جای پرسش است که چگونه دردهکده جهانی،با وجود رسانههای گروهی که وظیفه اطلاعرسانی و آگاهیدهی به جامعهرا در همه زمینهها بر عهده دارند،این معضل در افزون بر 200 میلیون نفر از مردم جهانباقی است؛به ویژه از آنجهت که مطبوعات و سیار رسانهها در تعیین و تعریف ارزشهای اجتماعی نقش اساسی دارند و میتوانند حمایت جامعه را در کنترل اعتیاد وپیشگیری از آن جلب کنند(هاوکینز و دیگران،1382:229)؛با انعکاس اخباراعتیادمحور،قضاوت و داوری مردم را نسبت به اعتیاد و مواد مخدر سازمان دهند؛قادرندبه راحتی موضوعی کماهمیت را به سوژهای بسیار مهم تبدیل و افکار عمومی را نسبتبه آن احساس کنند یا برعکس،مسألهای مهم را به خبری کماهمیت بدل سازند.
طبق این چارچوب و بر پایه مبانی نظری این پرسشها مطرح میشود که مطبوعاتمذکور چه موضوعاتی را در زمینه اعتیاد از دروازههای خبری عبور داده و برجستهکردهاند؟آیا از تکنیکهای برجستهسازی برای برجسته کردن اخبار و مطالب اعتیادمحوراستفاده میکنند؟به طور مثال،آیا مطالب اعتیادمحور،آنقدر ارزش خبری دارد که بهصفحه اول راه یا بد؟به اعتیاد به مثابه یک جرم نگریسته شده است یا بیماری؟رویکردیآموزشی نسبت به اعتیاد دارند و آن را به صورت یک فرایند مینگرند یا تنها یک رویداد؟چه کسانی را به عنوان خبرساز مطرح میکنند؟چه نوع مواد مخدر در تیتر و لید مطالببرجسته میشوند؟با توجه به پرسشهای مذکور،فرضیات زیر را میتوان در نظرگرفت.
با عنایت به وجود تفاوت معنادار بین چهار روزنامه از نظر خبرسازان،موضوع اصلی،نوع نگرش به اعتیاد،«اعتماد»با داشتن بیشترین سهم از مطالب مربوط به تأثیرات اعتیادبر سلامتی،اعتیاد زنان،دانشآموزان و جوانان،بررسی علل اعتیاد،پیشگیری،ترک ودرمان،سیاستها و راهبرهادی خارجی و جهانی در قبال اعتیاد،ترویج بیشترین نگرشبیماری به دلیل انعکاس اخبار حوزههای درمانمدار،توجه به تغییر الگوی مصرف به دلیلبیشترین برجستهسازی مواد روانگردان در تیتر و لید مطالب خود،در مجموع بیش ازبقیه روزنامهها به رویکرد کاهش تقاضا و مسائل اساسی اعتیاد پرداخته است."