خلاصة:
تحقیق حاضر از نوع کاربردی با رویکرد تحلیلی- تطبیقی است. هدف اصلی آن، بررسی نابرابری های فضایی و تحلیل روند توسعه یافتگی شهرستان های استان آذربایجان غربی در طی دوره های زمانی 1365 تا 1385 است. در این تحقیق پیروی مطالعات جهانی از 5 شاخص جمعیتی، بهداشتی، اجتماعی، اقتصادی و آموزشی برای سنجش میزان توسعه یافتگی شهرستان های استان استفاده شد. گستره مکانی تحقیق، کلیه شهرستان های استان آذربایجان غربی با قلمرو اداری- سیاسی طی دوره های زمانی 1365، 1375 و 1385 می باشد. در این تحقیق به منظور آزمون فرضیه ها، از تکنیک های آماری تاکسونومی عددی، ضریب ویلیامسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که: 1- در طی دوره های زمانی 1365 تا 1385 از میزان توسعه یافتگی شهرستان های استان آذربایجان غربی کاسته شده و بر تعداد شهرستان های محروم این استان افزوده شده است؛ 2- توزیع شاخص های زیرساختی توسعه در استان تحت تاثیر مدل مرکز - پیرامون بوده، به طوری که شهرستان ارومیه (مرکز استان) در طی دوره های زمانی مورد مطالعه تحقیق، از برخوردارترین شهرستان های استان شناخت شد؛ 3- و عدم توزیع مناسب شاخص های آموزشی و بهداشتی از دلایل اصلی ایجاد نابرابری های فضایی در استان آذربایجان غربی می باشد.
ملخص الجهاز:
"نتایج تحقیق نشان میدهد که: 1-در طی دورههای زمانی 1365 تا 1385 از میزان توسعهیافتگی شهرستانهای استان آذربایجان غربی کاسته شده و بر تعداد شهرستانهای محروم این استان افزوده شده است؛ 2-توزیع شاخصهای زیرساختی توسعه در استان تحت تأثیر مدل مرکز- پیرامون بوده،بهطوری که شهرستان ارومیه(مرکز استان)در طی دورههای زمانی مورد مطالعه تحقیق،از برخوردارترین شهرستانهای استان شناخت شد؛ 3-عدم توزیع مناسب شاخصهای آموزشی و بهداشتی از دلایل اصلی ایجاد نابرابریهای فضایی در استان آذربایجان غربی میباشد.
براساس یافتههای تحقیق میتوان نتایج تحقیق را در موارد زیر خلاصه کرد: 1-بررسی روند توسعهیافتگی شهرستانهای استان آذربایجان غربی طی دورههای آماری 1365-1385 نشان میدهد که در این استان از تعداد شهرستانهای توسعهیافته کاسته شده و متقابلا بر تعداد شهرستانهای محروم افزوده شده است و به عبارت بهتر میتوان گفت که در طی دوره بیست ساله اخیر از میزان سطح توسعهیافتگی استان کاسته شده است؛ 2-همچنین نتایج تحقیق حاکی از آن است که در طی سالهای 1365-1385 نظریه غالب در توزیع خدمات زیرساختی توسعه در این استان براساس مدل مرکز- پیرامون قابل توضیح است؛بهطوری که در هر سه دوره شهرستان ارومیه(مرکز سیاسی و اداری استان)به عنوان برخوردارترین شهرستان از شاخصهای توسعه بوده است؛و با فاصله گرفتن از این مرکز سیاسی از میزان برخورداری شهرستانها(همانند شهرستانهای تکاب،بوکان،سردشت و پیرانشهر واقع در جنوب و جنوب غربی استان و شهرستان چالدران واقع در شمال استان)از شاخصهای توسعه کاسته شده است که با یافتههای اخیر آقای ابراهیمزاده و اسکندری ثانی(1389)سازگاری دارد؛ 3-با این وجود،نتایج یافتهها نشان از این واقعیت دارند که در طی 20 ساله اخیر از میزان نابرابریهای فضایی و توسعهیافتگی در شهرستانهای استان تا حدودی زیادی کاسته شده و همگرایی نسبی بین شهرستانها در شاخصهای تلفیقی توسعه به وجود آمده است."