خلاصة:
در برنامه ریزی های ناحیه ای یکی از اصول مسلم، پیوند ناگسستنی شهر و روستا و ارتباط آنها با یکدیگر است که درکالبد، اقتصاد، اجتماع و فرهنگ نقاط جمعیتی ملموس و مسجل می باشد. از این رو یکی از عوامل تاثیرگذار در مورفولوژی شهرها، حرکات جمعیت روستایی آنها است. این پدیده در شهرهای میانی و کوچک بخوبی مشهود است. حرکات ناسنجیده جمعیت روستایی می-تواند عوارض نامطلوبی بر پیکر شهرها داشته باشد و مورفولوژی آنها را دچار دگرگونی ناهنجاری بنماید. همچنین چهره ی روستاها را نیز از رونق بیندازد و باعث رکود و انزوای جغرافیایی آنها گردد. این پژوهش روند فوق را برای روستاهای شهر سقز از توابع استان کردستان بررسی می کند. جامعه آماری در این پژوهش40 روستا در حوزه سقز می باشد. روش بررسی توصیفی- تحلیلی است که در آن مورفولوژی شهر سقز و گسترش فیزیکی آن در فاصله زمانی سالهای 1385- 1345 بررسی می شود. این روند در رابطه با مهاجرت جمعیت روستایی ارتباط معنی داری را به ذهن متبادر می کند که در نتیجه می توان گفت: مورفولوژی شهری در این مکان جغرافیایی بیش از همه از مهاجرت جمعیت روستایی پیرامون خود تاثیر پذیرفته است.
Unconnected joint of urban and rural and their relation is one of the certain principles in regional planning، that is tangible and clear in physics، economic، society and culture of the crowded points. So، rural population movements are one of the effective factors on the morphology of cities، as this phenomenon is obvious in the intermediate cities. Unstudied movements of rural population can affect unfavorably problems on frame of cities and theirs morphology is changed discordantly and also، villages’ face lost their bullishness and their geographical position is stagnated and reclusive. This research survey the above process for villages of the Saghez city. Statistical Society in the 40 villages in the area of research is Saqez .The applied method in this study is explanatory and so analyzes the Morphology of the Saghez city and its physical development in interval of 1345-1385. This process suggests mentally a meaningful relation regarding rural population movements and results show that urban morphology has been effected the rural population movements more than others.
ملخص الجهاز:
بررسی مهاجرت های روستایی و تأثیر آن بر مورفولوژی شهرها نمونه موردی : شهر سقز مجید شمس ، مصطفی قمری ، ادریس عبودی ، کاوه محمدی* چکیده در برنامهریزیهای ناحیهای یکی از اصول مسلم، پیوند ناگسستنی شهر و روستا و ارتباط آنها با یکدیگر است که درکالبد، اقتصاد، اجتماع و فرهنگ نقاط جمعیتی ملموس و مسجل میباشد.
نقشه 1- مراحل توسعه فیزیکی شهر سقز در سالهای 1383-1335 (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذ: شهرداری سقز، 1387 یافتههای تحقیق: روند تغییرات جمعیتی شهرستان سقز: جمعیت شهرستان سقز طبق سرشماری سال 1345 با رقم معادل 91943 نفر همراه بوده است و در سال 1355 طی یک دهه به 112523 نفر میرسد یعنی جمعیتی معادل20580 نفر به شهرستان اضافه میگردد که با این تغییرات نرخ رشد آن حدود 04/2 درصد بوده است.
در طی این دهه جمعیت روستایی با نرخ رشد منفی 35/0 درصد در سال روبرو بوده است که این حاکی از یک دهه مهاجرتی از روستاهای پیرامون شهر سقز و در نتیجه برهم خوردن مورفولوژی شهر با افزایش ساخت و سازها میباشد.
بر اساس اطلاعات آماری مرکز آمار ایران در دهه 75-1365 تعداد 19918 نفر مهاجر وارد این شهرستان شدهاند که از این تعداد 3/62 درصد روستایی و 35 درصد شهری بودهاند، این نشان از مهاجرت روستاییان به شهر دارد که از طرفی با خالی شدن جمعیت روستایی و نرخ رشد منفی و از طرفی شاهد ساخت وسازهای نامتعارف و برهم خوردن مورفولوژی شهر هستیم.
جدول 2- تعداد روستاهای دارای سکنه و خالی از سکنهی شهرستان سقز در سال 1385 {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} مأخذ: مرکز آمار ایران، سالنامه آماری 1385 از بارزترین ویژگیهای تحرک جمعیت در این نواحی مهاجرتهای روستایی میباشد که همگی آنها به سوی شهرها است.