خلاصة:
هدف از این تحقیق، شناسایی الگوهای همدید تراز 500 هکتوپاسکال وقوع یخبندان های دیررس بهاره استان کردستان طی دوره 1384-1344 است. پس از تعیین شاخص زمانی- مکانی یخبندان، ابتدا 22 روز یخبندان فراگیر سطح منطقه استخراج گردید. سپس داده های ارتفاعی تراز hp 500 واقع در محدود ه بین 55-25 درجه عرض جغرافیایی شمالی و 60-30 درجه طول شرقی به صورت یک ماتریس S-mode برای روزهای یخبندان تنظیم شد. در ادامه، با استفاده از تکنیک آماری تحلیل عاملی و خوشه بندی به روش وارد الگوهای همدید خوشه بندی شدند و نهایتا نقشه مرکب تراز بالا و میانی جو مربوط به هر خوشه تهیه و تحلیل همدید شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که، هفت الگوی همدید در قالب سه گروه عمده: سردچال جو بالایی، فرود موج کوتاه و فراز موج کوتاه حاکم بوده است؛ به طوری که حرکات نزولی و صعودی سمت عقب و جلوی این سامانه های همدید باعث پمپاژ و هدایت توده هواهای سرد و نسبتا خشک عرض های جغرافیایی بالا از سمت شمال و شمال غربی ایران به سمت استان کردستان شده و افت محیطی دما و یخبندان را به وجود آورده است.
The aim of this research is recognizing synoptic patterns of the level 500 hp occurrence of late spring freezes over Kurdistan province during 1965-2005. After determining freeze temporal-spatial threshold، 22 freezing days spreading over the region were extracted. Then، level 500 HP height data located in a scope of 25-60 northern latitude and 30-60 eastern longitude was formulated as an S-mode matrix for freezing days. After that، the synoptic patterns were classified using statistical method of Component Analysis and Ward’s clustering method. Finally، the composite map of high and low level of each cluster was prepared and analyzed synoptically. The findings show that at the time of the most severe late spring freezes، mainly seven synoptic patterns prevailed in to three main groups: Short waves trough، Short waves ridge، high atmosphere Cut-Off Low system synoptic. So that، downwards and upwards moves of the rear and front side of the above-mentioned direct cold and relatively dry air masses of high latitude from North and North–West of Iran towards Kurdistan provinces and determine temperature descending and bring about freezes.
ملخص الجهاز:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) پس از بررسی و تهیه نقشههای مرکب مربوط به هرخوشه،چنین نتیجهگیری شد کهدر تراز میانی جو در مجموع،هفت الگو گردش جوی در قالب سه گروه عمده شامل:الگوی سردچال جو بالایی،الگویی فراز موج کوتاه و الگوی فرود موج کوتاه باعث وقوعیخبندانهای دیررس بهاره سطح استان کردستان شده است(شکل 3).
در 28%روزهای وقوع یخبندان یکی از الگوهای همدید چهارگانه فراز موج کوتاه برروی ایرانحاکم بوده است؛به طوری که از نظر موقعیت قرارگیری استان کردستان در زیر قسمتعقب این فرودها قرار گرفته است و در نتیجه این شرایط همدید،از عرضهای جغرافیاییبالا هوای سرد و نسبتا خشک به سمت استان جریان پیدا کرده و باعث افت محیطی دماشده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود)الگوی سردچال جوی خزر شمالی-همچنانکه از شکل 4-1 پیداست،به دلیل شدتوزش نصف النهاری بادهای غربی،چگونگی آرایش خطوط ارتفاعی سطح 500هکتوپاسکال به گونهای است که،در نتیجه عمیقتر شدن و تقویت فرودی با دامنهحدود 15 درجه عرض جغرافیایی بربالای سرزمینهای شمال دریای خزر،یک بسته کمارتفاع با ارتفاع مرکزی کمتر از 5550 متر از مسیر اصلی بادهای غربی جدا شده و برروی سرزمینهای حد فاصل غرب دریاچه آرال تا غرب دریای خزر استقرار یافته است.
در مجموع،نتایج حاکی از آن بود که،در تراز 500 هکتوپاسکال عمدتا استقرار سه نوعالگوی همدید شامل:الگوی سردچال جو بالایی،الگوی فراز موج کوتاه و الگوی فرودموج کوتاه باعث ایجاد یخبندانهای دیررس بهاره سطح استان کردستان شده است؛به طوری که در فصل بهار بویژه اوایل فروردین ماه به دلیل ناهنجاریهای جابهجایی تاوهقطبی و تشدید وزش نصف النهاری بادهای غربی،موقعیت رودبادها و باندهای طوفانیمربوط به آنها به عرضهای جغرافیایی پایینتر از حد معمول تغییر مکان داده و انتقالانرژی بیشتری صورت گرفته است."