خلاصة:
در اشعار بابا افضل، سایه پررنگ الفاظ و معانی قرآن کریم به وضوح دیده می شود؛ واژه هایی چون «سمعنا»، «اطعنا»، «ربنا ظلمنا»، و نیز عباراتی قرآنی مانند «کل من علیها فان»، «کل شیء هالک»، «لا قوه إلا بالله» و...، رباعیات وی را در اوج اعتلا قرار داده است. همچنین مضامین بی نظیر قرآنی چون «بار امانت»، «هبوط انسان»، «شق القمر»، «تغییرناپذیری زمان مرگ» و... به رباعیات او حیات و جاودانگی بخشیده است. از نکته های قابل تامل در این مضامین، جهت گیری خاصی است که این آیات را در مسیر تزکیه، تربیت، اخلاق و عرفان هدایت کرده، و خالی از هرگونه وجوه تفنن شاعرانه، فضل فروشی و تکلف است. هدف نویسندگان این مقاله، نشان دادن گونه های تاثیرپذیری بابا افضل از قرآن کریم و ترسیم اهداف او از این گزینش های هدفمند در مسیر اخلاق، معرفت دینی و عرفان است که البته در دائره المعارف بزرگ اسلامی و در بحث از بابا افضل کاشانی، اشاره ای به تاثیر شاعر از مضامین قرآن کریم در رباعی های وی نشده است.
ملخص الجهاز:
» («کلام خدا در شعر سهراب سپهري»، ص٤٢) قبرابآانايضدل ر رکبااشعاينايت 55 در اين ميان، حکيم بابا افضل کاشاني، شاعر ايراني قرن هفتم هجري، بـا نگرشـي عارفانه و با بهرهگيري از مضامين قرآني، زواياي دروني ذهن و چشم اندازهاي بيروني جهان را در اشعار خود به خوبي نشان داده است .
همچنين در نخستين کنگـرة پژوهش نامه کاشان ملي بزرگداشت حکيم افضل الدين مرقي کاشاني که در آبـان مـاه ١٣٨٩ در دانشـگاه شمـارة يکم پاييز و زمستان ١٣٩١ کاشان برگزار گرديد، زواياي گوناگون زندگي و آثار اين شاعر، مورد بررسي و تحليل 56 قرار گرفت ، ولي در بحث از تأثير قرآن کريم بر رباعيات بابا افضل ، مقاله اي درخـور توجه ارائه نشد.
(تجلي قرآن و حديث در شعر فارسـي، ص١٥) اثرپـذيري بابـا افضـل از واژگـان و ترکيب هاي خاص قرآني، بسيار است ؛ در اينجا به نمونه هايي از آن اشاره ميشود: اي ذات تــو در دو کــون مقصــود نــام تــو محمــد و مقامــت محمــود دولجوبـدر لـب دريـاي شـفاعت بسـتم زان روي روان ميکنم از ديـده دو رود (ش ٢٠٦، ص٦٨) شاعر، رسول گرامي اسلام(ص ) را مقصود و هدف وجـود و هسـتي، و صـاحب پژوهش نامه کاشان «مقام محمود» ميداند؛ اين اصطلاح در قرآن نيز آمده اسـت : «عسـي أن يبعثـک ربـک پاييزشومزـمارسةاينم ١٣٩ مقاما محمودا.