خلاصة:
مکان یابی از جمله تحلیل های مکانی است که تاثیر فراوانی در کاهش هزینه های ایجاد و راه اندازی فعالیت¬های اقتصادی مختلف دارد. گاهی اوقات، استقرار یک بنگاه با مکان یابی در یک مکان اشتباه باعث تحمل هزینه ها وخسارات جبران ناپذیری می شود. از آنجا که از اهداف اصلی برنامه ریزی شهری، سلامت، آسایش و زیبایی می باشد، مکان یابی صحیح فعالیت های اقتصادی نیز به عنوان یکی از مهمترین عناصر محیط شهری، سهم زیادی در مطلوبیت و مطبوعیت فضا از نظر شهروندان، بنگاه-های اقتصادی و بالاخص شهرداری در شهرها دارد. عمده بنگاه های موجود در شهرها، بنگاه های خدماتی می باشند. در شهرها به دلیل وجود صرفه¬های خارجی ناشی از مقیاس و به دلیل کاهش هزینه¬ها بخصوص هزینه¬های حمل و نقل، بنگاه ها معمولا در کنار هم متجمع می¬شوند. خوشه¬ای شدن بنگاه¬های مشابه، هزینه¬ها را کاهش می¬دهد، خرید برای خریدار راحت¬تر می¬شود و همچنین خریداران بالقوه را جذب خود می¬کند. این مطالعه به دنبال بررسی توزیع فعالیت های مختلف در سطح شهر اصفهان، شناسایی مناطقی که دارای تخصص و تنوع می باشند و همچنین عوامل موثر بر مکان یابی فعالیت¬های موجود در مناطق 14 گانه شهر است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از شاخص های مربوط به صرفه های ناشی از تجمیع محلی و شهری، تخصص و تنوع مناطق مورد بررسی قرار می گیرد و سپس با استفاده از یک مدل رگرسیونی تاثیر عوامل موثر بر توزیع فعالیت ها برآورد می¬گردد. بر اساس نتایج پژوهش، متغیر تعداد بانک ها از جمله عوامل اثرگذار بر مکان یابی فعالیت ها می¬باشد که این عامل به طور مثبت بر مکان یابی بنگاه ها اثر گذار می باشد. همچنین دو عامل تخصص و تنوع که بیانگر صرفه های ناشی از تجمیع محلی و شهری می باشند، از جمله عوامل بسیار موثر و با اثرگذاری مثبت بر مکان یابی فعالیت ها می باشند.
Location analysis could lead to reduction of costs of establishing and running economic activities. Sometimes، choosing an incorrect location could dramatically increase the costs. A suitable location for economic activities is one of the most important factors in having a good urban space for citizens، firms and municipalities. In cities، most of firms are service providers. Due to the existence of external economies of scale and reduction of costs، especially transportation costs، firms are usually located near together. Clustering similar firms can lead to decreasing costs، facilitating shopping for buyers and attracting potential buyers. This study tries to investigate the distribution of economic activities in Isfahan، as well as determining specialized and diversified zones of the city. It also analyses effective factors on locating different activities. Thus، specialization and diversification of all 14 zones of Isfahan are measured and then a regression model is specified and estimated by GMM approach. Results show that number of banks has positive effect on location of different activities. Meanwhile، specialization and diversification، which are the result of the economies of scale in localized and urbanized agglomerations، are critical factors on choosing locations in the city.
ملخص الجهاز:
"با توجه به اینکه بیشتر فعالیتهای موردبررسی در سطح شهر اصفهان خردهفروشیها هستند،بنابراین از نظریه صرفههای ناشی از تجمع در بازاریابی استفادهشده،که خلاصهای از این نظریات به صورت زیر بیان گردیده است: الگوی هتلینگ به نحوی نشاندهنده نقش مکانیابی در تعیین سهم بازار بنگاهها میباشد.
بنابراین منطقه 3 بهعنوان منطقهای دارای بیشترین میزان تخصص و تنوع فعالیتهای اقتصادی در سطح مناطق شهر اصفهان در این مطالعه شناختهشده است.
نقشه مربوط به میزان تنوع که با استفاده از شاخص هریشمن-هرفیندال محاسبهشده است،به صورت زیر میباشد: (به تصویر صفحه مراجعه شود) براساس مقادیر به دست آمده از این شاخص در جدول 1 و با توجه شکل شماره 2،از تعداد 14 منطقه موجود در شهر اصفهان،مناطق 1 و 3 دارای بیشترین میزان تنوع فعالیتهای اقتصادی در میان مناطق شهر اصفهان میباشند که دلایل این تنوع در بالا ذکر شد.
jiA معرف عوامل مربوط به نوع فعالیت است و مطابق با تئوریهای مکانیابی که در بالا اشاره شد،دو عامل تخصص و تنوع در انتخاب محل استقرار بنگاه در شهر مؤثر و به صورت صرفههای ناشی از مقیاس محلی و شهری و تحت عنوان jiA و به صورت دو شاخص نسبت مکانی و شاخص هریشمن-هرفیندال است که در بالا فرمولهای محاسبه آن بیان شد.
برای مثال با توجه به نتایج پژوهش و شاخص به دست آمده،ناحیه(منطقه)11(رهنان) در فعالیتهای مرتبط با مبل و مصنوعات چوبی به صورت تخصصی عمل میکند؛که به فروشندگان مبل و مصنوعات چوبی پیشنهاد میگردد در این منطقه برای بهرهگیری از صرفههای ناشی از تجمیع و همچنین کاهش هزینهها مکانیابی نمایند."