خلاصة:
نوشته حاضر سعی دارد، عدالت اسلامی را در مفهوم شایسته سالاری و نقش آن را در کارآمدی نظام سیاسی با تکیه بر آیات قرآن و برخی روایات بررسی کند. مدعای مقاله این است که کارآمدی و توسعه در یک نظام سیاسی و اجتماعی تنها زمانی ایجاد میشود که افراد لایق و شایسته روی کار آمده و شایسته سالاری مبنا باشد.
به منظور بررسی مدعا در آغاز به تعریف عدالت توجه شده است. در تعاریف اسلامی، عدالت یعنی قرار گرفتن هر چیز در جای خود. نتیجه این نوع عدالت رضایتمندی مردم، ثبات و توسعه نظام سیاسی و مدیریتی است. در کنار این نوع عدالت، وجود یک قانون متناسب و مطابق با نیازهای انسان که بتواند روابط میان انسانها را بر اساس تعادل سامان دهد، لازم و ضروری است.
هدف اصلی در مقاله حاضر، بررسی این موضوع در یک حکومت الهی و دینی است. نگارنده در پی آن است که بر اساس نظریات آیت الله مطهری و با استنباط از قرآن و برخی روایات، نگاهی دوباره به مفهوم عدالت اجتماعی بیندازد که میتواند در کارآمدی و ثبات نظام سیاسی و مدیریتی به عنوان یک اصل اساسی، برای هر نظامی، نقش بسیار تعیین کننده داشته باشد.
ملخص الجهاز:
"از آنجا که تحقق برابری به تنهایی کافی نیست و با مشکلاتی مواجه میگردد، اعطای حقوق و در نظر گرفتن شایستگیها و لیاقتهای افراد نیز در مفهوم عدالت اجتماعی به کار گرفته میشود و از نظر آیت الله مطهری برابری به تنهایی، اولا امکانپذیر نیست؛ زیرا همه موجبات سعادت در اختیار انسان قرار ندارد و حتی اگر از لحاظ مادی امکان چنین کاری وجود داشته باشد، به لحاظ معنوی امکانپذیر نیست.
این آثار برای رهبران جامعه اسلامی موجب پیاده شدن هر چه بهتر قوانین و احکام در سطح جامعه، عمل به دستورات الهی، نافذ شدن حکم حاکمان و رعایت حقوق فردی و اجتماعی در جامعه، استقلال و بالا رفتن توان و قدرت نظام اسلامی، عامل وحدت در جامعه اسلامی و برخورداری مردم از امکانات موجود در جامعه به نحو خوب نیز به وجود آمدن اعتماد و همکاری متقابل در سطح نظام و جامعه را در پی خواهد داشت.
لذا اگر نظام سیاسی عمل به عدالت و ابعاد گوناگون مطرح شده را سرلوحه خود قرار دهد، این هدف باعث بقا و قوام جامعه و نیز پایداری حکومت است.
این آثار برای رهبران جامعه اسلامی موجب پیاده شدن هر چه بهتر احکام در سطح جامعه، عمل به دستورات الهی، نافذ شدن حکم حاکمان و رعایت حقوق فردی و اجتماعی در جامعه، استقلال و بالا رفتن توان و قدرت نظام اسلامی، عامل وحدت در جامعه اسلامی و برخورداری مردم از امکانات موجود در جامعه به نحو خوب نیز به وجود آمدن اعتماد و همکاری متقابل در سطح نظام و جامعه است."