در جهان صدا و سکوت/ حرف هایی در باره آرامش بخشی هنر مقالة

"از این جهت،هنر پدیده‌ای روحانی است و ما چگونه می‌توانیم قواعد روحانی حاکم بر جهان روح خود را چنان تعریف و گزارش کنیم که شنونده‌ با شنیدن آن به همان آگاهی برسد که ما رسیده‌ایم؟هنر،به فراخور آگاهی‌ و احوال روحانی مخاطب و نیز به فراخور بهره هنرمند از اصالت، بازتاب‌های گوناگون دارد:گاه مخاطب را به حیرت وامی‌دارد و گاه به‌ تفکر،گاه در او شور می‌آفریند و برمی‌انگیزاند و گاه او را با خاموشی و سکوتی معنادار همراه می‌کند؛گاه او را به هیجان می‌آورد و بی‌تاب‌ می‌کند و گاه آرامشی دلپذیر به او می‌بخشد. شاید این چند سطر نتوانسته باشد معلوم کند که هنر، چگونه چنین چیزی است؛اما خوشبختانه همه ما دریافتی اجمالی‌ از هنر-دست‌کم از راه روبه‌رو شدن با یکی از نمودهای آن-، داریم و از این جهت،دشواری کار کسی که می‌خواهد درباره هنر و آرامش سخن بگوید،کمتر است. همان چیزهایی هستند که ما مثلا از موسیقی و نقاشی و ادبیات داستانی انتظار داریم؟موسیقی،این‌هاست‌ یا چیزی است که باید نغمه‌های ازلی عالم قدس را-که از خاطر ما رفته‌ است-به گوش هوش ما برساند؟ تمام این توضیحات برای این بود که بگوییم وقتی درباره هنر و آرامش سخن می‌گوییم،بهتر است با نگاهداشت جانب«هنر»،معنایی‌ از«آرامش»را لحاظ کنیم که به دلیل هماهنگی آن با ذات شریف هنر، (به تصویر صفحه مراجعه شود) عمیق‌تر معنوی‌تر و تعالی‌بخش‌تر از معنای صرفا روان‌شناسانه آن‌ باشد. اگر فرض کنیم هنرمند و هنر موردنظر ما اصیل و راستین باشد،آنگاه‌ می‌توانیم بگوییم آن حقیقتی که هنرمند در پی جست‌وجو و کشف آن‌ است،چنان ماورایی است که هنرمند خود را هنگام مواجهه با آن از یاد می‌برد و بی‌تاب می‌شود و به قول سهراب سپهری«از هجوم حقیقت به‌ خاک می‌افتد»."