خلاصة:
واژه تربیت به معنای «پروردن» و «آموختن » است ؛ به همـین جهـت مفهـوم تربیـت در مـورد انسان، ناظر بر پروردن به معنای شکوفا کردن اسـتعدادهای اوسـت . بـر اسـاس ایـن ، «تربیـت اسلامی» به معنای زمینه سازی برای شکوفایی استعدادهای انسان مبتنی بـر آمـوزههـای دیـن اسلام است . اما بعضی صاحب نظران با استفاده از آیات قرآن معتقدند که تربیت از ریـشه «رب» به معنای مالک و پرورش دهنده و تربیت یعنی تن دادن به «ربوبیت » خدا و طرد ربوبیت غیر او است (باقری، ١٣٨٦). امروزه جایگاه نظام آموزش و پرورش رسمی در میان متولیان متعدد تعلیم و تربیت ، بسیار برجسته و رفیع مینماید و انتظار عمومی از این «نهاد تربیتـی» بـرای تعلـیم و تربیت نسل جوان بسیار فراتر از دیگر نهادهاست . با وجود ایـن ، وعلیـرغم تـلاشهـای فـراوان برنامه ریزان و سیاست گذاران نظام آموزش و پرورش برای تحقق اهداف تربیت دینی بر مبنـای آموزههای اسلامی، این اهداف و انتظارات برآورده نگردیده است . هدف از انجـام ایـن مطالعـه ، بررسی و شناسایی چالش ها و تنگناهایی است کـه فـراروی نظـام آمـوزش و پـرورش رسـمی (مدارس) قرار دارد و مانع از تحقق تربیت دانش آموزان براساس آموزههای اسـلامی مـیگـردد. این مطالعه به روش کتابخانه ای و با استفاده از مستندات موجود و مرتبط با موضوع تربیت دینی و اسلامی انجام گرفته است . نتایج نشان میدهد از میان عوامل متعدد مرتبط و موثر در تربیـت اسلامی بستر و زمینه آموزش و پرورش، ارتباط مدرسه با اولیای دانش آمـوز و «نقـش معلـم »، میتواند بیشترین تاثیرگذاری را داشته باشد. در پایان، پیشنهادها و راهکارهایی در مـورد بهبـود وضعیت تربیت اسلامی و تعمیق آن نیز ارائه گردیده است .
ملخص الجهاز:
"انتظار این بود که با تشکیل نهاد امور تربیتی و تحولات دیگری که در نظام آموزش و پرورش در زمینۀ تربیت دینی صورت گرفته بود، محصولات و بروندادهای مدارس متناسب با اهداف مورد نظر تربیت یافته باشند؛ اما به دلایل مختلف انتظارات متولیان و برنامه ریزان تعلیم و تربیت تحقق نیافت و لذا دغدغۀ عدم کارآیی لازم در زمینۀ «تربیت اسلامی و دینی دانش آموزان» در مدارس بالا گرفت و چنین نتیجه گیری شد که علیرغم سعی و تلاش زیاد آموزش و پرورش در تربیت دانش آموزان و کسب برخی موفقیت ها، هنوز دشواریها و بن بست های زیادی پیش روی آن قرار دارد (باقری، ١٣٨٠).
علاوه برآن، این سؤال نیز به طور جدی مطرح میشود که در «عصر جهانی شدن» و «فناوری اطلاعات و ارتباطات» آیا «تربیت قرنطینه ای» میتواند اثربخش باشد؟ ب) بعد دروندادی در بعد دروندادی، مؤلفه ها و عناصر متعددی در تربیت دینی دانش آموزان مؤثر هستند، اما حسب اهمیت و ضرورت، دو عنصر برنامۀ درسی و معلم مورد بررسی قرار خواهد گرفت : -برنامۀ درسی برنامۀ درسی را نقشۀ یادگیریها و همۀ تجاربی که تحت نظر مدرسه وجود دارد و آنچه دانش آموز یاد میگیرد و به کار میبندد میتوان تعریف کرد (سلسبیلی و دیگران،١٣٨٢).
نتیجه گیری از جمع بندی آنچه تاکنون به آن اشاره شد مشخص میگردد که موضوع تربیت مقولۀ پیچیدهای است و علیرغم آنکه آموزش و پرورش در جهت تعمیق تعلیم و تربیت دینی و اسلامی نقش قابل توجهی میتواند ایفا نماید، اما نظام آموزش و پرورش در درون خود با چالش های مهمی در فرایند تربیت دانش آموزان مواجه است که سبب میگردد کارآیی نظام آموزش و پرورش و مدرسه در این زمینه به شدت تحت تأثیر قرار گیرد."