خلاصة:
در ﭘﻲ رواج ﻧﻈﺮﻳﺎت ﺳﺎﺧﺘﺎرﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ، رواﻳﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﻠﻘﻲ ﺷﺪ و ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻧﻈﺮﻳﻪﭘﺮدازان ﺗﻼش ﻛﺮدﻧﺪ اﺟﺰای ﺗﺸﻜﻴﻞدﻫﻨﺪه ﺳﺎﺧﺘﺎر رواﻳﻲ را درﻳﺎﺑﻨﺪ و اﻟﮕﻮی ﭘﺎﻳﻪای ﺑﺮای آن اراﺋﻪ ﻛﻨﻨﺪ؛ از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪﭘﺮدازان ﺗﺰوﺗﺎن ﺗﻮدوروف اﺳﺖ. رواﻳﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺣﻤﻴﺪی ﺑﺮ اﺳﺎس اﻟﮕﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮدوروف ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻣﻘﺎﻣﻪﻫﺎ از ﺳﺎﺧﺘﺎر رواﻳﻲ واﺣﺪی ﭘﻴﺮوی ﻛﺮدهاﺳﺖ. ﺳﺎﺧﺘﺎر رواﻳﻲ ﻫﺮ ﻣﻘﺎﻣﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺳﻪ ﭘﻲرﻓﺖ ﭘﺎﻳﻪ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻈﻢ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ در ﭘﻲ ﻫﻢ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد. ﻋﻼوه ﺑﺮ 9 ﺳﻪ ﭘﻲرﻓﺖ در 06 ﻣﻘﺎﻣﻪﻫﺎ دو ﭘﻲرﻓﺖ ﻓﺮﻋﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ دﻻﻳﻠﻲ ﻣﺜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪﭼﻴﻨﻲ ﺑﺮای ﻣﻄﺮح ﺷﺪن ﺑﻌﺪی، ﺑﻴﺎن ﻋﻠﺖ رﺧﺪادی و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﻔﺖ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﭘﻲرﻓﺖ ﭘﺎﻳﻪ ﺣﻀﻮرﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل7، ﺷﻤﺎره 62، زﻣﺴﺘﺎن 8831 دارد. ﺷﻴﻮه ﻏﺎﻟﺐ ﭘﻲرﻓﺘﻬﺎ زﻧﺠﻴﺮهﺳﺎزی و در ﻳﻚ ﻣﻮرد دروﻧﻪﮔﻴﺮی اﺳﺖ. ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ در ﺗﻤﺎم ﻣﻘﺎﻣﻪﻫﺎ راوی ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲرود در ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻨﺎﻇﺮه/ ﻣﻮﻋﻈﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ را ﻣﻲآﻣﻮزد. ﻋﻨﺎﺻﺮ دﺳﺘﻮر ﭘﺎﻳﺔ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺳﻔﺮ- ﻣﻨﺎﻇﺮه/ ﻣﻮﻋﻈﻪ- آﻣﻮﺧﺘﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺒﻮی اﻃﻠﺒﻮا اﻟﻌﻠﻢ وﻟﻮ ﺑﺎﻟﺼﻴﻦ رﻳﺸﻪ دارد.
ملخص الجهاز:
"ﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ ﭘﻲرﻓﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺻﺮﻳﺢ در ﻣﻘﺎﻣﻪ ﭼﻬﺎرم ﺣﻀﻮر ﻧﺪارد، ﻗﺮاﻳﻨﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ رخ دادن وﻗﺎﻳﻊ آن ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ: ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل7، ﺷﻤﺎره62، زﻣﺴﺘﺎن 8831 ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻜﻪ راوی ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺴﺎﻓﺮ وارد ﺷﻬﺮی ﻣﻲﺷﻮد و ﻗﺼﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﭼﻨﺪ روزی در آﻧﺠﺎ ﺳﺎﻛﻦ ﺷﻮد ﺑﻪ ﮔﺸﺖ و ﮔﺬار در آن ﺷﻬﺮ ﻣﻲﭘﺮدازد؛ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﻣﻘﺎﻣﻪ دوم راوی ﭘﺲ از ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاردن ﭘﻲرﻓﺖ )1( و ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻣﻮﻗﺘﻲ در ﺷﻬﺮ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﺸﻐﻮل ﺗﻤﺎﺷﺎی آﻧﺠﺎ ﻣﻲﺷﻮد:»روزی از ﻏﺎﻳﺖ اﺷﻮاق در آن اﺳﻮاق ﻣﻲﮔﺸﺘﻢ و ﺻﺤﻴﻔﻪای از آن اوراق ﺑﻪ ﻗﺪم اﺣﺪاق ﻣﻲﻧﻮﺷﺘﻢ« )ﺣﻤﻴﺪاﻟﺪﻳﻦ ﺑﻠﺨﻲ، 2731: ص23(.
از ﻃﺮﻓﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن واﻋﻆ ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد راوی وارد ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﺘﻌﺎدل ﺗﺎزهای ﺷﻮد ﻛﻪ ﻃﻲ آن ﺑﺮای ﻫﻤﻴﺸﻪ از واﻋﻆ ﺑﻲﺧﺒﺮ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ: ﮔﻴﺘﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ راﻧﺪ ﻗﻀﺎ ﻧﺮم ﻳﺎ درﺷﺖ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻦ ﻧﺸﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ آن ﭘﻴﺮ ﮔﻮژﭘﺸﺖ ﭼﺮخ ﻣﺸﻌﺒﺪش ﺑﻪ ﻟﮕﺪ ﻛﺸﺖ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻣﺸﺖ دﻫﺮ ﻣﺰورش ﺑﻪ ﺧﺘﺎ ﺑﺮد ﻳﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ )ﺣﻤﻴﺪاﻟﺪﻳﻦ ﺑﻠﺨﻲ،2731: ص521( ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در اﻟﮕﻮی »اﻟﻒ« ﭘﻲرﻓﺖ )3( ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻏﻴﺎب ﮔﺰارهﻫﺎی ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم ﮔﺰاره دوم در ﺣﻜﻢ واﺳﻄﻪای ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ رواﻳﺖ را از ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﺘﻌﺎدل اوﻟﻴﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﺘﻌﺎدل ﺗﺎزه در اﻧﺘﻬﺎی رواﻳﺖ ﺳﻮق ﻣﻲدﻫﺪ.
ﺑﺮﺧﻼف ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی »اﻟﻒ« و »ب« ﻛﻪ ﻣﻨﺎﻇﺮهﮔﺮ/واﻋﻆ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲﺷﺪ در اﻳﻦ ﻧﻮع ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎی ادﺑﻲ ﺳﺎل7، ﺷﻤﺎر62، زﻣﺴﺘﺎن8831 ﻣﻘﺎﻣﻪﻫﺎ ﻣﻘﺼﺪ ﻣﻨﺎﻇﺮهﮔﺮ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ و راوی ﻣﻲداﻧﺪ او ﺑﻪ ﻛﺪام ﺳﻤﺖ و ﺳﻮ ﺳﻔﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﻣﻘﺎﻣﻪ ﭘﻨﺠﻢ آﻣﺪه اﺳﺖ: »ﻫﺮ ﻳﻚ آﻧﭽﻪ داﺷﺖ در ﻣﻴﺎن ﻧﻬﺎد و ﭘﻴﺮ ﺟﻤﻠﻪ را در اﻧﺒﺎن ﻧﻬﺎد و آﻓﺘﺎبوار روی ﺳﻮی ﻣﻐﺮب ﻛﺮد و ﻗﺼﺪ دﻳﺎر ﻳﺜﺮب ﻛﺮد« )ﺣﻤﻴﺪاﻟﺪﻳﻦ ﺑﻠﺨﻲ،2731: ص95(."