ظرفیت های رمزی داراب نامه طرسوسی مقالة

‫ﻗﺼﻪﻫﺎی ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ ﺻﺮﻓﺎ اﻓﺴﺎﻧﻪﻫﺎ و ﺣﻜﺎﻳـﺎت دور از ذﻫـﻦ، آرﻣﺎﻧﮕﺮاﻳﺎﻧـﻪ و ﻓﺎﻗـﺪ ﭘﻴﺮﻧـﮓ‬‬‬‬ ‫واﻗﻌﻴﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان از دﻳﺪﮔﺎه ﺗﻔﻨﻦ و ﮔﺬر روزﮔﺎر ﺑﺪاﻧﺎن ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ؛ در ﻻﺑﻪﻻی اﻳـﻦ‬‬‬‬ ‫ﻗﺼﻪﻫﺎ ﺷﻴﻮة زﻧﺪﮔﻲ ﮔﺬﺷﺘﮕﺎن ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭼﺮاغ راه آﻳﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎﺷﺪ. ﻳﻜـﻲ از‬‬‬‬ ‫زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ و ﺟﺬاﺑﺘﺮﻳﻦ ﻗﺼﻪﻫﺎی ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ ﻓﺎرﺳﻲ، دارابﻧﺎﻣﻪ ﻃﺮﺳﻮﺳﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻴﺶ از‬‬‬‬ ‫اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح اﺣﻮال داراب اردﺷﻴﺮ ﺑﭙﺮدازد، ﺷﺮح اﺣﻮال اﺳﻜﻨﺪر روﻣﻲ، ﺑـﻮراندﺧـﺖ و‬‬‬‬‫561‬‬‬‬ ‫ﺣﻜﻤﺎی ﻳﻮﻧﺎن اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻗﺼﻪ در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎی اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺷﺪﻳﺪا ﺑﻪ رﻣﺰ و ﺗﺄوﻳﻞ و ﺑﻴﺎن ﻣﺴﺎﺋﻞ‬‬‬‬‫‪‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫رﻣﺰی ﻣﻲﮔﺮاﻳﺪ.ﮔﺎم ﻧﻬﺎدن اﺳﻜﻨﺪر ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻬﺎی ﻓﺮاواﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮرﻳﺎﻓﺘﻦ ﭼﺸﻤﻪ ﺣﻴﺎت،‬‬‬‬‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل7، ﺷﻤﺎره 82، ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن9831‬‬‬‬ ‫دﺳﺘﻤﺎﻳﺔ اﺻﻠﻲ ﻃﺮﺳﻮﺳﻲ در ﭘﺮدازش اﻳﻦ داﺳﺘﺎن اﺳﺖ و ﻫﻤﻴﻦ ﻣـﺴﺌﻠﻪ ﺑﺎﻋـﺚ ﻇﻬـﻮر و‬‬‬‬ ‫ﺣﻀﻮر ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮﺟﻮدات، اﺷﻴﺎ و زﻣﺎن و ﻣﻜﺎن ﻓﺮاواﻗﻌﻲ در اﻳﻦ ﻗﺼﻪ ﺷﺪه و آن را ﻗﺎﺑـﻞ‬‬‬‬ ‫رﻣﺰ و ﺗﺄوﻳﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ.‬‬‬‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ در ﭘﻲ ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﺳﺆال ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑﻮدﻛـﻪ آﻳـﺎ دارابﻧﺎﻣـﻪ ﻃﺮﺳﻮﺳـﻲ واﻗﻌـﺎ‬‬‬‬ ‫دارای ﻇﺮﻓﻴﺖ رﻣﺰی اﺳﺖ و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان اﻧﻮاع آن را دﺳﺘﻪﺑﻨﺪی ﻛﺮد. ﻧﮕﺎرﻧﺪﮔﺎن اﻳـﻦ‬‬‬‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ روش ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ- ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺠﻲ از رﻣﺰﻫﺎی آن دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ، و اﻧـﻮاع آن را‬‬‬‬ ‫در ﭘﻨﺞ دﺳﺘﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ، ﺣﻴﻮاﻧﻲ، ﻣﻜﺎﻧﻲ، ﻧﺒﺎﺗﻲ و ﺷﻴﺌﻲ )ﺳﺎﻳﺮ( ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮدهاﻧﺪ.‬‬‬

"‬‬‬‬ ‫ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﭘﺎرهای از ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ اﺻﻠﻲ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎی رﻣﺰی )ﻧﻚ ﺑﻪ اﺳـﺪﭘﻮر: 62-‬‬‬‬ ‫171‬‬‬‬ ‫52( در دارابﻧﺎﻣﻪ رﺳﻴﺪ؛ ﻫﻤﭽﻮن: اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ دوﺑ‪‬ﻌﺪی ﺑﻮدن اﻧﺴﺎن )ﺟﺴﻢ و ﺟﺎن ﻳﺎ ﻧﻔـﺲ‬‬‬‬‬‬‬ ‫‪‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫و روح(، ـﻮاﻏﻞ ـﺴﻲ و ﺗﻌﻠﻘــﺎت ـﺴﻤﺎﻧﻲ ﺑــﻪ ـﻮان ﻣﻮاﻧــﻊ، ـﻴﺮ و ﺳــﻠﻮک و‬‬‬‬ ‫ﺳـ‬ ‫ﻋﻨـ‬ ‫ﺟـ‬ ‫ﺣـ‬ ‫ﺷـ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎی ادﺑﻲ ﺳﺎل7، ﺷﻤﺎر82، ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن9831‬‬‬‬ ‫ﺣﻜﻤﺖورزی، ادراک ﺑﻲواﺳﻄﻪ و ﺣﻀﻮری ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺜـﺎل، دﺳـﺘﮕﻴﺮی و راﻫﻨﻤـﺎﻳﻲ ﺳـﺎﻟﻚ‬‬‬‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﺮان ﻳﺎ ﻣﻼﻳﻚ،ﮔﺬراﻧﺪن ﻣﺮاﺣﻞ ﺳﻠﻮک در ﻓﻀﺎی ﻣﺜـﺎﻟﻲ و ﺑﺎزﮔـﺸﺖ دوﺑـﺎره ﺑـﻪ‬‬‬‬ ‫ﻏﺮﺑﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ، ﺗﻘﺮب ﺑﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﺔ ﺣﻘﻴﻘﺖ و آﺳﺘﺎن دوﺳـﺖ و ﻋـﺪم دﺳـﺘﻴﺎﺑﻲ‬‬‬‬ ‫ﺑﺪان، ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻬﺎدی اﻧﺴﺎن و ﻋﺎﻟﻢ )ﻋﺎﻟﻢ ﺻﻐﻴﺮ و ﻋﺎﻟﻢ ﻛﺒﻴﺮ(. ‬‬‬‬ ‫2-1-4 ﺧﻀﺮ و اﻟﻴﺎس: اﻳﻦ دو را ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﻣ‪‬ﻤﺜﻞ و ﺗﺠﺴﻢ »ﻓﺮه ﻳﺰداﻧﻲ« داﻧـﺴﺖ ﻛـﻪ‬‬‬‬‬‬‬ ‫در ﻫﻤﻪ ﺣﺎل ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺜﺎل در ﺣﺮﻛﺘﻨﺪ؛ ﺑﺮﺟﺎن ﻣﺴﺘﻌﺪان ﻧﺎزل ﺷﺪه؛ آﻧﻬﺎ را در ﺳﻴﺮ‬‬‬‬ ‫و ﺳﻠﻮک ﺑﻪ ﺳﻮی ﻣﻌﺮﻓﺖ و ﭼﺸﻤﺔ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﺎری ﻣﻲرﺳﺎﻧﻨﺪ؛ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ از ﻣﻴﺎن روﺷـﻨﺎﻳﻴﻬﺎ،‬‬‬‬ ‫ﺧﻀﺮ و اﻟﻴﺎس ﺑﺮ ﻣﻨﺒﺮی ﻧﻮراﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﮔﺎه ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﺳﺎﻟﻚ )اﺳﻜﻨﺪر( ﻣﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ:‬‬‬‬ ‫ﻇﺮﻓﻴﺘﻬﺎی رﻣﺰی در دارابﻧﺎﻣﻪ ﻃﺮﺳﻮﺳﻲ‬‬‬‬ ‫»از آن ﺳﺎﻋﺖ ﻛﻪ ﺗﺮا در اﻳـﻦ وادی اﻧﺪاﺧﺘﻨـﺪ، ﻣـﺎ را ﻓﺮﻣـﺎن ﺷـﺪﻛﻪ ﺷـﻤﺎ را ﺑﮕـﺮﻓﺘﻴﻢ... ‬‬‬‬ ‫871‬‬‬‬ ‫01-1-4 ﻣﺼﻄﻠﻖ: رﻣﺰﻧﻔﺲﻟﻮاﻣﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺪﺗﻲ دﺧﺘﺮش)ﻧﻔﺲ( را ﺑﻪ اﺧﺘﻴﺎر‬‬‬‬ ‫‪‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫ﻛﺬروی )ﻗﻮای ﺷﻬﻮت وﻏﻀﺐ( ﮔﺬاﺷﺘﻪ و از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺧﻮد را ﺳﺮزﻧﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ و از‬‬‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل7، ﺷﻤﺎره82، ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن9831‬‬‬‬ ‫ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪن داﻣﺎدش )ﻛﺬروی( ﺧﺮﺳﻨﺪ اﺳﺖ )ﻃﺮﺳﻮﺳﻲ،ج2: 144(."