آموزش زبان فارسی، فرصتی مغتنم برای گسترش فرهنگ ایرانی مقالة

در عصر کنونی که با پدیده گریزناپذیر جهانی شدن در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی روبرو هستیم، زبان به عنوان یکی از ابزارهای انتقال هویت فرهنگی یک جامعه نقش بسیار مهمی ایفا می کند. این مطلب ضرورت توجه به موضوع گسترش فرهنگ و هویت ایرانی به ویژه از طریق آموزش، زبان فارسی را به خوبی آشکار می کند. در این پژوهش آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان به عنوان یکی از راه های گسترش فرهنگ ایرانی مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا، با تمرکز بر نقش کتاب های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان در انتقال فرهنگ و هویت ایرانی به زبان آموزان غیرایرانی به بررسی چند نمونه از این کتاب ها پرداخته شده است. حوزه بررسی این موضوع به سه کتاب آموزش زبان فارسی کانون زبان ایران تالیف مهدی ضرغامیان، سه کتاب آموزش زبان فارسی تالیف یداله ثمره و یک کتاب درسی فارسی برای فارسی آموزان خارجی تالیف تقی پورنامداریان محدود می شود. در این مقاله این کتاب ها از نظر کمیت و کیفیت پرداختن به موضوعات مربوط به فرهنگ ایرانی در جهت پاسخگویی به سه سوال اصلی زیر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند: 1- چه مولفه هایی از فرهنگ ایرانی از طریق آموزش زبان فارسی قابل انتقال هستند؟ 2- چه مولفه هایی از فرهنگ ایرانی در این هفت کتاب مورد توجه قرار گرفته است؟ 3- به هر مولفه به چه میزان پرداخته شده است؟ نتیجه این پژوهش فهرست جامعی از مولفه های فرهنگ ایرانی است که از طریق آموزش زبان فارسی قابل انتقال می باشند. هم چنین نقاط ضعف و قوت کتاب های مذکور از جنبه انتقال مولفه های فرهنگ ایرانی نیز ارائه شده است. نتایج این پژوهش می تواند مورد استفاده مولفان کتاب های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان قرار بگیرد.

"1-اسامی ایرانی،2-آداب و رسوم و باورها،3-خصوصیات اخلاقی مثبت، 4-شهرهای ایران،5-غذای ایرانی،6-لباس،7-خصوصیات اخلاقی منفی، 8-اقتصاد،9-آثار باستانی،10-توجه به مسایل مذهبی،11-توجه به دفاع، 12-پرچم،13-ادبیات،14-صنایع‌دستی،15-مشاهیر ادبی،16-وجود قوانین، 17-مشاهیر علمی،18-زبان فارسی،19-مشاهیر دینی،20-قومیت،21-اساطیر ایرانی،22-شناسنامه و هویت ایرانی،23-ورزش‌های باستانی،24-هنر،25-روابط سیاسی،26-نقشه ایران و مرزها،27-خصوصیات ملی یا سیاسی مثبت، 28-خصوصیات ملی یا سیاسی منفی،29-مذهبی بودن،30-دین،31-طبیعت، 32-توجه به مسایل ملی،33-علم و صنعت،34-تاریخ و تمدن،35-مشاهیر سیاسی جدول شماره 6:میزان پردازش هفت کتاب آموزش زبان فارسی به مؤلفه‌های مختلف هویت ملی را نشان می‌دهد کتاب‌ها را می‌توان باتوجه به میزان پرداختن‌شان به مؤلفه‌های مختلف هویت ملی ترتیب زیر مرتب کرد: (به تصویر صفحه مراجعه شود) در مجموع می‌توان از این جدول نتیجه گرفت کتاب‌های تألیف کانون زبان ایران بیشتر از بقیۀ کتاب‌ها و کتاب درس فارسی برای فارسی‌آموزان خارجی کمتر از بقیۀ کتاب‌ها به مؤلفه‌های هویت ایرانی پرداخته است. پرسش دوم پژوهش چه مؤلفه‌هایی از فرهنگ ایرانی در کتاب‌های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان تألیف کانون زبان ایران مورد توجه قرار گرفته است؟ نتایج جدول شماره یک نشان می‌دهد در بین سی و پنج مؤلفۀ هویت ملی تنها بیست و پنج مؤلفه در هفت کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. 1-اسامی ایرانی،2-آداب و رسوم و باورها(زیرمؤلفه فرهنگ)،3-خصوصیات اخلاقی مثبت(زیرمؤلفه خصوصیات اخلاقی)4-شهرهای ایران(زیرمؤلفه جغرافیا و مکان‌ها)،5-غذای ایرانی(زیرمؤلفه فرهنگ)،6-لباس(زیرمؤلفه فرهنگ)، 7-خصوصیات اخلاقی منفی(زیرمؤلفه خصوصیات اخلاقی)،8-اقتصاد،9-آثار باستانی،10-توجه به مسایل مذهبی(زیرمؤلفه سیاست)،11-توجه به دفاع( زیرمؤلفه سیاست)،12-ادبیات،13-صنایع‌دستی،14-مشاهیر ادبی(زیرمؤلفه مشاهیر ایرانی)،15-وجود قوانین(زیرمؤلفه سیاست)،16-مشاهیر علمی(زیرمؤلفه زیرمؤلفه مشاهیر ایرانی)،17-زبان فارسی،18-مشاهیر دینی(زیرمؤلفه مشاهیر ایرانی)،19-قومیت،20-اساطیر ایرانی،21-شناسنامه و هویت ایرانی، 22-ورزش‌های باستانی،23-هنر،24-روابط سیاسی(زیرمؤلفه سیاست)،25-نقشه ایران و مرزها(زیرمؤلفه جغرافیا و مکان‌ها)،26-خصوصیات ملی یا سیاسی مثبت (زیرمؤلفه خصوصیات اخلاقی)،27-مذهبی بودن(زیرمؤلفه خصوصیات اخلاقی)،29-پرچم، 30-دین،31-طبیعت،32-توجه به مسایل ملی(زیرمؤلفه سیاست)،33-علم و صنعت،34-تاریخ و تمدن،35-مشاهیر سیاسی(زیرمؤلفه مشاهیر ایرانی) فرضیۀ دوم این پژوهش این بود که کتاب‌های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان،تمامی مؤلفه‌های اصلی هویت ملی را پوشش داده‌اند ولی ضرورت توجه به زیرمؤلفه‌های هویت ملی در این کتاب‌ها بارز است."