فقه و حقوق بشر/ گفت و گو محادثة ومقابلة

"حالا پرسش این است که آیا کشورهاو مکاتب حقوقی دیگر دربارۀ چنین حقوقی پژوهش خواهند کرد؟ این مطلب،یک استفادۀ لغوی و اصطلاحی بود،اما درباره«حق»بشری باید بگویم قرآن،که راه اصلی وصول به اسلام است،می‌فرماید:{/«خلق لکم ما فی الارض جمیعا»/}؛یعنی تمام آنچه راکه در این کرۀ خاکی است برای شما خلق کردم و آن را حق شماقرار دادم و خود را به رعایت این حق موظف کردم. مواردی را که به عنوان تعارض حقوق بشر جهانی با اسلاممطرح کرده‌اند،در واقع،با توجه به ماهیت اسلام،متعارضنیستند؛مثلا اسلام با این دستور شرعی که«نفقه بر عهده مرداست»،میان مرد و زن تفاوت حقوقی نگذاشته است؛چرا کهشرایط عمومی و قدرت بدنی مرد به گونه‌ای است که می‌تواند ازعهده انجام دادن این وظیفه بربیاید،و اتفاقا اگر جور دیگری گفتهمی‌شد،خلاف حقوق بشر بود. خردنامه:این‌که احکام مترتب بر مصالح و مفاسد حقیقی باشند،این سؤال را مطرح می‌کند که ربط این بحث با تقسیم حقوق به اعتباری ومطلق یا حقوق طبیعی و حقوقی که براساس قرادادهای بشری تدوینمی‌شود،چیست؟ دکتر گرجی:این تقسیم‌بندی‌ها مربوط به حقوقی است که مبنایاعمال بشر است،نه آن حقوق طبیعی که به مقتضای طبیعت است. دکتر گرجی:این معنای دیگری از مصلحت است؛مصلحتی کهما باید رعایت کنیم نیست،بلکه مصلحتی است که طبیعت رعایتکرده و آن را در نهاد اشیاء گذاشته است و لذا برخلاف آن عمل نمی‌شودو اگر خلاف آن عمل شود،انسان و هر چیز دیگر از میان می‌رود. دکتر گرجی:شاید کسی که اسلام را در این بحث فاقد یک رأیمشخص می‌داند،با نظرات شخصی مواجه بوده که به نام اسلام مطرحشده است و لذا آن را رد می‌کند و میان حقوق بشر و اسلام نسبتینمی‌بیند."