خلاصة:
باغ یکی از آثار انسانی است که به عنوان عامل هویّتی و نمایش عینی باورهای جامعه ایفای نقش می‌کند. غرض از باغ‌سازی هر چه که باشد یکی از پیامدهای محتوم آن زیباآفرینی است؛ با عنایت به ارتباط تنگاتنگ باغ ایرانی و زیبایی، شناسایی اصول حاکم بر زیبایی باغ ایرانی و مبانی آن مراتب زیبایی این باغ‌ها هدف اصلی پژوهش حاضر است. با عنایت به این که برای موضوع مقاله (باغ) صفت ایرانی ذکر شده، روش اصلی، تفسیر و تحلیل متون و همچنین تحلیل آثار موجود خواهد بود.
ملخص الجهاز:
"باغ ایرانی نیز با حداقل دخالت باغبانان، عموما طبیعت را با اندکی تنظیم و تغییراتی که فقط برای زندگی و فعالیت انسان در آنها به عمل آمده، در مقابل دیدگان ناظرین قرار می‌دهند، و در واقع، خالق طبیعت و زیبایی‌های معنوی را از ذهن‌ها و انظار مخفی و مستور نمی‌دارند.
9. ویژگی‌های صورت باغ از قدیم‌الایام، فرهنگها و تمدن‌های مختلف ویژگی‌های صوری خاصی را به عنوان معیارهای زیبایی رعایت می‌کرده‌اند که در اینجا به برخی از آنها در باغ‌های ایرانی اشاره می‌شود : تــقارن : یکی از اصول اصلی زیباشناسی کلاسیک است.
باغ‌های ایرانی نیز که در طیف وسیعی از باغ‌های سنتی (مثمر) تا باغ‌های پیرامون قصور و حیاط خانه‌ها طبقه‌بندی می‌شوند، از این قاعده مستثنی نبوده، و علاوه بر زیبایی‌های حسی و کمی، جلوه‌های متنوعی از زیبایی کیفی (مربوط به عالم نفس) و زیبایی معنوی (مرتبط با ساحت روحانی حیات) را به نمایش می‌گذارند.
Representations of beauty in Persian gardens Mohammad Taqizadeh, Board Member of Faculty of Arts and Architecture, Islamic Azad University, Science and research branch dr_mnaghizadeh@yahoo.
Overall, the main elements of Persian gardens, as investigated by researchers, are creating a sense of moral values and tranquility, establishing an association with history, simplicity, variety of plants, unique geometrical designs, symmetry, balance, accordance, boundary and beauty.
باکس زیبایی باغ ایرانی تنها به زیبایی حسی (بصری) و ساحت فیزیولوژیک خلاصه و محدود نمی‌شود، بلکه علاوه بر زیبایی‌های حسی و کمی، جلوه‌های متنوعی از زیبایی کیفی (مربوط به عالم نفس) و زیبایی معنوی (مرتبط با ساحت روحانی حیات) را که از جمله ویژگی‌های خاص و والای اخلاقی ایرانیان است نیز در باغ به نمایش می‌گذارد."
(
, 
, 
)
