خلاصة:
تدوین و تهیه کتاب درسی مطلوب نیاز به تحقیقات گسترده و مداوم دارد. یکی از
جنبه های مهم آن ، ویژگیهای روان شناختی کتا ب درسی است. هدف پژوهش حاضر ،
بررسی معیارهای تالیف کتابهای درسی از نظر ویژگیهای روان شناختی است. روش مورد
استفاده در این پژوهش توصیفی پیمایشی است. جامعة آمار ی پژوهش شامل
صاحب نظران برنامه درسی و مولفان کتابهای درسی و دانشجویان کارشناسی ارشد
رشته های علو م تربیتی ، مشاور ه و روان شناسی و دانشجویا ن سا ل آخر کارشناسی این
رشته ها در دانشگاه اصفهان بوده اند. ابزارها ی مور د استفاد ه در این پژوهش مصاحبه و
پرسش نامه است. برای نمونه گیری مصاحبه از روش هدفمند و برای نمونه گیری پرسش نامه
از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم استفاد ه شد ه است. برای برآور د روایی پرسش نامه و مصاحبه این پژوهش ، از روایی محتوایی و برا ی مشخص نمود ن پایایی
پرسش نامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. پایایی پرسشنامه 84%برآورد شده
است. نتایج پژوهش نشان می دهد که ویژگیهای روان شناختی در کتابها ی درس ی مطلو ب
3 از 5) مورد توجه قرار گیرد. نتایج حاصل از مصاحبه نیز نشان / باید بیش از حد متوسط ( 5
می دهد به مواردی چون کاربردی بود ن مطالب در زندگی ، تقویت علاقه و کنجکاو ی
دانشجویان در تدوین مطالب، تناسب مطالب با دانش پایه دانشجویان و با مراحل رشد آنان،
توجه به شیوه های شناختی دانشجویان، جذابیت مطالب برای دانشجو و تناسب آن با علایق
و تواناییها، توجه شده است.
ملخص الجهاز:
نتایج حاصل از مصاحبه نیز نشان می دهد به مواردی چون کاربردی بـودن مطالـب در زنـدگی ، تقویـت علاقـه و کنجکـاوی دانشجویان در تدوین مطالب ، تناسب مطالب با دانش پایه دانشجویان و با مراحل رشد آنان ، توجه به شیوه های شناختی دانشجویان ، جذابیت مطالب برای دانشجو و تناسب آن با علایـق و تواناییها، توجه شده است .
اما جذاب بودن محدود بـه این ویژگی نیست ، بلکه راهبردهای مختلفی برای جذاب کردن مطالب پیشنهاد شده اسـت ؛ از جملـه راهبردهـایی کـه یانـگ و رایگلـوث (١٩٨٨,Reigeluth &Young ) چنـین ارائـه کرده اند: ـ استفاده از مواد تصویری پرنشاط در کنار یـک مطلـب مهـم .
پس لازم اسـت تـا جنبه های محتوایی و روان شـناختی کتـاب درسـی مطلـوب دانـشگاهی بـه عنـوان دو معیـار اساسی در تدوین کتابهای درسی بررسی شود.
همان طور که اشاره شـد، بـرای بررسـی ویژگیهـای روان شـناختی کتابهـای درسـی علاوه بر پرسش نامه ، که شامل ١١ سؤال به سبک لیکرت و ٣ سؤال چند گزینه ای است ، بـا متخصصان برنامه درسی و مؤلفان برتر نیز مصاحبه نیمه سازمان یافته انجام شده است .
یافته های حاصل از سؤالهای سبک لیکرت برای بررسی دیدگاه دانشجویان در مورد به این موضوع که یک کتـاب درسـی مطلـوب از بعد روان شناختی چه ویژگیهایی باید داشته باشد، ١١ سؤال به سبک لیکرت و ٣ سؤال چند گزینه ای تهیه شده است (جدولهای ١ تا ٤).
بنـابراین ، از نظـر دانـشجویان بـه ویژگیهـای روان شـناختی کتـاب درسی باید بالاتر از سطح متوسط تعیین شده (٣/٥) توجه قرار شود.