خلاصة:
یکی از راهبردهای توسعه ساز در متن جامعه عشایری، اسکان است. کانون آواز در شهرستان درمیان به عنوان یکی از کانون-هایی است که بخشی از عشایر خراسان جنوبی در ابتدا به طور خودجوش در آن اسکان یافته اند. در این مقاله سعی شده است تا به بررسی تحولات اقتصادی – اجتماعی جامعه عشایری پس از اسکان اشاره شود و در آن، با رویکردی توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر دو روش اسنادی و پیمایشی به مطالعه عشایر اسکان یافته پرداخته شد. جامعه مورد مطالعه مشتمل بر 150 خانوار عشایری ساکن در کانون آواز بوده که از میان آنان تعداد 85 خانوار با کمک فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه تعیین و از روش نمونه گیری تصادفی ساده، انتخاب شدند. ضریب پایایی پرسش-نامه مورد استفاده به کمک روش تصنیف 86/0 به دست آمد. یافته ها نشان داد علی رغم بهبود در شاخص های کلان اقتصادی و اجتماعی، در بعد اقتصادی دسترسی به غذا، دارای بیشترین تحولات مثبت بوده است اما پارامترهایی هم چون درآمد و پس-انداز رشد قابل ملاحظه ای نداشته است. در بعد اجتماعی نیز شاخص باسوادی جامعه ارتقاء یافته اما به لحاظ کیفیت و کاربردی نمودن آن، تحول چشمگیری نمی توان یافت. به علاوه اسکان در بعد جریان فضایی جمعیت به سکویی برای مهاجرت جوانان به کانون های شهری تبدیل شده است.
ملخص الجهاز:
"سایر پژوهشهای صورت گرفته در ارتباط با موضوع پژوهش حاضر بخشنده،نصرت(1373)زمینههای اشتغال در اسکان عشایر،حسینی ابری(1373) مروری بر منطقه کوهرنگ در رابطه با اسکان عشایر،بهشتی(1377)دیدگاه عشایر آذربایجان شرقی در مورد کوچ و اسکان،دهقانیان و کهنسال(1379)بررسی اقتصاد تولید عشایر خراسان،کفیلزاده و همکاران(1381)اقتصاد تولید بخش دامداری عشایر کوچنده و اسکان یافته(مطالعه موردی:ایل کرد)،ضیا توانا و توکلی(1383)اسکان یا ادامه کوچروی؟ رویکرد توسعه پایدار به آینده عشایر،حیاتی(1385)تحلیلی بر پیامدها و راهکارهای گزیده شده اسکان عشایر در ایران با نگرشی بر تجربه به دشت بکان فارس،ایروانی(1385) سنجش میزان گرایشهای خانوارهای عشایری در زمینه اسکان و مشکلات موجود(بررسی موردی:عشایر عرب جرقویه)،عبد اللهی(1386)اسکان عشایر و توسعه حیات اجتماعی آنان در ایران(مطالعه موردی:طایفهوری علی نظر در استان ایلام).
حال با وجود روند توسعه زیرساختها و بهبود دسترسیها پاسخ به این سؤال ضرورتی اساسی یافت که به لحاظ اقتصادی-اجتماعی جامعه عشایری چه تغییری نسبت به گذشته نموده است؟ مطالعات صورت گرفته نشان میدهد که خانوارهای اسکان یافته همچون گذشته پرجمعیت و گسترده هستند.
ازاینرو،در مجموع میتوان نتیجه گرفت که با اسکان عشایر،زمینه توسعه و تحول رو به رشد در اجتماعات عشایری ایجاد میگردد هرچند که این رشد در ابعاد گوناگون بهطور همسان و یکنواخت نبوده و حتی در مواردی پیامدهای منفی بهدنبال داشته است،لذا به منظور توسعه یکپارچه جوامع عشایری بهویژه در محدوده مورد مطالعه موارد زیر پیشنهاد میگردد: 1-ارزیابی دورهای از وضعیت اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی و سیاسی کانونهای اسکان و تطبیق میزان تغییرات شاخصهای مورد بررسی؛ 2-تدوین برنامههای توسعه اشتغال و درآمد پایدار در کانونهای اسکان جهت جذب و بهکارگیری جوانان در عرصه اقتصادی کانون؛ 3-بهبود امکانات زیرساختی بهویژه آن دسته از امکانات که در ارتباط مستقیم با تولید و توسعه اقتصادی-اجتماعی کانون اسکان میباشد."