خلاصة:
در دهه اخیر حجم قابل توجهی از کتاب ها و مقاله های علمی در ایران در شاخه های مختلف دانش جغرافیا انتشار یافته است. اغلب این نوشته ها به مسایل خاصی پرداخته اند، هرچند به ندرت حاوی مطلبی درباره شرح و تبیین انواع مفاهیم و اصطلاحات این رشته بوده اند. افزون بر این، مفاهیمی که به کار رفته اند، کمتر از لحاظ معنایی به درستی در تناسب با مباحث و در مواردی حتی نادرست و گمراه کننده بوده اند؛ این نکته به ویژه در مورد خطاهای وارد شده از راه ترجمه این مفاهیم به فارسی صادق است. علاوه بر این، آنچه در این نوشته ها بیش از هرچیز مورد غفلت واقع شده، گرایش ها و رویکردهای نوین در جغرافیا، بویژه مباحث فضایی و نظریه های برنامه ریزی بوده است. در مقابل، آنچه بیشتر مورد عنایت بوده، مقاله های مبتنی بر مطالعات موردی دانشجویان در قالب پایان نامه های تحصیلی بوده است. در نتیجه، نوعی ابهام در تبیین و کاربرد مفاهیم بنیادین و افزون بر آن، سردرگمی دانشجویان این رشته پدید آمده است. هدف اصلی از این مقاله کوشش در راه شرح و تبیین مفاهیم کلیدی مطرح در مباحث مربوط به فضا و برنامه ریزی فضایی در چارچوب جغرافیای کاربردی است.
In recent decade in Iran، there have been published a vast number of books (compiled or translated) and scholar articles on different issues in various branches of geography. Most of these publications often focus on particular issues، but only rarely offer an expansive overview of the variety of terms and concepts in use within the field; Moreover، the conceptions used are mostly not meaningfully relevant and in some cases even misleading (it is especially true in falsities in translating these terms and conceptions into Persian). Moreover، the new trends and approaches in modern geography، especially spatial debates and planning theories are in some way the most neglected topics in these publications. In contrary، the most interested fields in these publications are often students’ thesis-based case study ones، compiled mostly by students themselves. So، some problems have been evolved from insufficient descriptions and lack of sufficient clear and perceptible definitions. The result has been not only a growing vagueness of some terms and definitions، fundamental to applied geographies، but the misleading of growing number of students of the field. The main aim of this article is to provide a relative detailed description and discussion of the terms and concepts which are central to the theoretical debate and empirical research in spatial planning within modern applied geography.
ملخص الجهاز:
از سوی دیگر، مستقل از اینکه فضا چقدر و چگونه در تعیین و توضیح موضوع اصلی جغرافیا به کار میآمد،در تبیین ماهیت این علم (1)عنوان فرعی کتاب استمپ حاوی پرسشی ساده،اما کاملا کاربردی بود:"چگونه پژوهش و تحلیل جغرافیدانان میتواند به شناسایی بریتانیای امروین کمک کند و در برنامهریزی آیندۀ آن به یاری آید؟'' (2)برنامهریزی فضایی )gnunalpmuaR( [به انگلیسی laitaps gninnalp[ ،همان اصطلاحی است که در فرانسه به tnemegan?ema eriotirret ud تغییر و بعدها،از فرانسوی به فارسی به«آمایش سرزمین» ترجمه شد(ضمنا نگاه کنید به:سعیدی،1391).
بوردیو(1985:726)بر پایۀ سخت ارسطو،دربارۀ بنیادهای شکلگیری گروهها در فضای اجتماعی مینویسد:"جهان اجتماعی، همچون هستی،پیوسته در حال دگرگونی و بر پایی است این جهان بر مبنای اصول متفاوت تصور و تقسیم(مثلا تقسیم قومیتی)به طور عینی ادراک،دگرگون،و به طور جمعی ساخته میشود اما گروهبندیهای مبتنی بر ساختار فضا که بر حسب توزیع سرمایه ساخته میشوند،ظاهرا پایدارتر و بادوامتر هستند،حال آنکه دیگر شکلهای گروه بندی پیوسته در معرض از هم پاشیدن و تعارض برخاسته از فاصلههای موجود در فضای اجتماعی قرار دارند سخن از فضای اجتماعی بدان معناست که هیچ کس نمیتواند با هر کس دیگر،بی توجه به تفاوتهای بنیادین،تفاوتهای اقتصادی و L2از عرصۀ جغرافیا،بین فضای اجتماعی و فضای جغرافیایی تفاوت اساسی قائل بود،اضافه میکند:«همین امر میتواند در مورد رابطۀ موجود بین فضای جغرافیایی و فضای اجتماعی بر قرار باشد.