پست سکولاریسم و امکان گذار از سکولاریسم مقالة

"آنچه که برخی مثل هابرماس تحت عنوان پست‌سکولاریسم مطرح می‌کنند یک نوع لائیسیته حداقلی یا به تعبیری یک تنظیم و تألیف جدیدی از لائیسیته است که این تألیف ممکن است به تبع زمان متغیر باشد؛ یعنی ممکن است امروز یک لائیسیته افراطی و الحادی باشد و فردا یک لائیسیته‌ی ملایم مطرح شود که برای حدود و ارزش‌های دینی و سبک زندگی و حتی مدارس و آموزش و پرورش دینی احترام ظاهری قائل باشد و در یک روز دیگر طور سومی طرح شود. البته این بدان معنا نیست که سکولاریسم همان موضع تهاجمی نیرومند خودش را دارد، بلکه همچنان تاکید می‌کنم به میزانی که مدرنیسم تضعیف می‌شود، سکولاریسم هم تضعیف می‌شود؛ ولی نباید لائیسیته را با سکولاریسم یکی گرفت. مثلا در سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم همه اقتصاد همه‌ی کشورهای غربی، حتی آمریکا که لیبرال‌ترین است، تاحدودی به سوی اقتصادهای سوسیال دموکراتیک حرکت می‌کنند که البته این پدیده در کشورهای گوناگون درجات و اشکال مختلفی دارد."