Abstract:
انتظار منجی موعود، امری وجودی و لذا تشکیکپذیر است. این نوشتار با هدف بررسی مراتب انتظار به روش تحلیلی _ توصیفی و با استفاده از مدارک کتابخانهای نگاشته شده است. مراتب انتظار از ابعاد گوناگون قابل بررسی است؛ اما این نوشتار با توجه به بنیادی بودن موضوع محبت، با تمرکز بر این محور، مراتب انتظار را بازشناسی میکند. در طول مطالعات روشن شد که انتظار در حقیقت از حب ذات سرچشمه میگیرد و در پایینترین سطح خود شامل نیازهای مادی و علمی و معنوی فردی است. در سطحی بالاتر، انتظار به سبب علاقه به دیگران و رفع نیازهای مادی و معنوی خانواده، بستگان، همنوعان و دیگر اجزای جهان هستی ظهور میکند. اما آنگاه که محبت از سطح شخصی و طبیعی فراتر رفت و معیار محبت، حب الهی شد، آدمی از تمام خواستههای مادی و معنوی و عقلانی و اخروی پا فراتر نهاده، فانی در اراده الهی و مظهر و مجلای اسماء الهی میشود و در این میان، خودی جز خود الهی و ربانی نمیبیند و برای تجلی اراده الهی، سابق و سارع میشود. این همان انتظاری است که اجر شهادت در رکاب حضرت رسول( را دارد.
Machine summary:
"ب) انتظار به سبب گشایش ابواب علم و فراهم شدن زمینههای عبادت: در این درجه، انسان، قدری از خود جسمی فراتر میرود و به دنبال پرورش خود اجتماعی و معنوی است، اما همچنان در محدودۀ خود قرار دارد؛ چراکه به دنبال فراهم شدن امکانات علمی و عبادی و تسهیل شرایط برای خود است و اصل غرض او از انتظار، برخورداری بیشتر خود او از علوم و معارف است؛ زیرا علوم و معارف در زمان ظهور، به حد کمال میرسند، به طوری که زنان در خانههای خود به احکام دین، به درجۀ علما، عارف و عالم میشوند (مجلسی،1403: ج52، 309).
ب) انتظار فرج برای انبیا و اولیا و فرشتگان الهی در این مرحله انسان به درجهای از کمال عاطفی میرسد که مرزهای تاریخی را نیز پشت سر میگذارد و نهتنها از مشکلات مؤمنان همعصر خود دچار رنج و ناراحتی میشود، بلکه مشتاق به ثمر رسیدن زحمات همۀ اولیا و انبیای الهی است؛ چرا که انبیای الهی به دلایلی گوناگون از جمله جهالت مردم عصر خود نتوانستند آنگونه که اشتیاق داشتند رسالت عظیم هدایت بشری را به انجام رسانند.
در این مرحله فرد به درجهای از بلوغ عاطفی و ایمانی رسیده است که قرابتی عمیق بین خود و انسان کامل به ویژه حضرت رسول اکرم احساس میکند و انگیزۀ او برای انتظار و اشتیاق ظهور، خرسندی حضرات معصومین( و اتمام مصائب و مشکلات ائمه هدی( بهویژه امام زمان( است؛ زیرا روشن است که با توجه به مراتب وجودی امام زمان _ که بالاترین درجۀ انسانیت و کمال انسانی به شمار میرود و به سبب اشرافی که بر عالم دارند، میزان آگاهی و ادراک ایشان از مسائل و مشکلات، بیش از همه است و بزرگترین مصائب و اندوهها را تحمل میکنند _ خود ایشان، منتظرترین فرد برای امر فرج و ظهور هستند."