Abstract:
در ﺑﯿﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮔﺬار در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮐﺸـﺎورزی، ﺷـﺮاﯾﻂ ﺟـﻮی و اﻗﻠﯿﻤـﯽ ازﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻣﺤﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ اﻧﺴﺎن در ﻣﻘﯿﺎس ﮐﻮﭼﮏ و آن ﻫـﻢ ﺑـﺎ ﺻـﺮف ﻫﺰﯾﻨـﻪ ﻫـﺎیﮔﺰاف، ﻗﺎدر ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل آن ﻧﯿﺴﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻨﻬﺎ راه ﻣﻤﮑﻦ ﺑـﺮای ﻣﻘﺎﺑﻠـﻪ ﺑـﺎ ﻣﺤـﺪودﯾﺖ ﻫـﺎی ﻃﺒﯿﻌـﯽ ﺑـﻪﺧﺼﻮص ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎی اﻗﻠﯿﻤﯽ، ﺷﻨﺎﺧﺖ اﯾﻦ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎ و ﺳﺎزﮔﺎری ﺑﺎ آن ﻫـﺎ و ﻟﺤـﺎظ ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﯽ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﭘﻬﻨﻪ ﺑﻨﺪی اراﺿﯽ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﺑﺎﻏﺎت ﻣﺮﮐﺒﺎت در ﺳﻄﺢ اﺳﺘﺎنﻟﺮﺳﺘﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻣﮑﺎن ﻫﺎ ﺑﺮای ﮐﺎﺷﺖ ﻣﺮﮐﺒﺎت از ﻟﺤـﺎظ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎی ﻣﺤﯿﻄـﯽ ﺑـﻪ وﯾـﮋهﻋﻨﺎﺻﺮ اﻗﻠﯿﻤﯽ در اﯾﻦ ﻣﺤﺪوده ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد.در اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ، ﻋﻨﺎﺻﺮ اﻗﻠﯿﻤﯽ دﻣﺎ، ﺑﺎرش، درﺟﻪ روز از 6اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ در ﺳﻄﺢ اﺳﺘﺎن ﻟﺮﺳﺘﺎن و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﻣﺤﯿﻄﯽ ارﺗﻔﺎع، ﺷﯿﺐ، ﺟﻬﺖ ﺷـﯿﺐ، ﻓﺎﺻـﻠﻪ ازﺷﺒﮑﻪ ﻫﯿﺪروﮔﺮاﻓﯽ و ﺧﺎک ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی ﻣﺆﺛﺮ در ﭘﻬﻨـﻪ ﺑﻨـﺪی اراﺿـﯽ ﻣﺴـﺘﻌﺪ ﻣﺮﮐﺒـﺎت اﺳـﺘﺎنﻟﺮﺳﺘﺎن، ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ و اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓـﺖ.اﺑﺘـﺪا داده ﻫـﺎی ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﻋﻨﺎﺻـﺮ اﻗﻠﯿﻤـﯽ اﺳـﺘﺨﺮاج واﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ، ﺳﭙﺲ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ و ﻋﻨﺎﺻﺮ در ﻧﺮم اﻓـﺰار Arc GISﺑﺎ روش ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ درون ﯾﺎﺑﯽ و ... ﺗﻬﯿـﻪ ﺷـﺪه و اﯾـﻦ ﻧﻘﺸـﻪ ﻫـﺎ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻣﻨﻄـﻖﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﯽ ﺷﺎﺧﺺ و ﻣﻨﻄﻖ ﻓﺎزی و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﮐﺎﺷﺖ درﺧﺖ ﻣﺮﮐﺒﺎت در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد،اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﺪام وزن ﺧﺎﺻﯽ داده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺳﭙﺲ ﻫﻤـﻪ ﻧﻘﺸـﻪ ﻫـﺎی اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ﺷـﺪه ﺑـﺎاﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل AHPﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻠﻔﯿﻖ و ﻧﻘﺸﻪ ﭘﻬﻨﻪ ﺑﻨﺪی اراﺿﯽ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﮐﺎﺷﺖ ﻣﺮﮐﺒﺎت در اﺳـﺘﺎن ﻟﺮﺳـﺘﺎنﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ. ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ در ﻧﻘﺸﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﻪ روش ﻫﻢ ﭘﻮﺷﺎﻧﯽ ﺷﺎﺧﺺ، 65/325189 ﻫﮑﺘـﺎر از اراﺿـﯽ * ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه راﺑﻂ1 Shahriar_khaledi6@yahoo.comﭘﻬﻨﻪ ﺑﻨﺪی آﮔﺮوﮐﻠﯿﻤﺎﯾﯽ ﻣﺮﮐﺒﺎت در ... 22 ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ آﻣﺎﯾﺶ، ﺷﻤﺎره 8اﺳﺘﺎن ﺑﺮای ﮐﺸﺖ ﻣﺮﮐﺒﺎت ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳـﺐ، 41/129869 ﻫﮑﺘـﺎر دارای ﻗﺎﺑﻠﯿـﺖ ﻣﺘﻮﺳـﻂ و 22/571229 ﻫﮑﺘﺎر ﻧﯿﺰ ﺑﺮای ﮐﺎﺷﺖ ﻣﺮﮐﺒﺎت ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ.در ﻧﻘﺸﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﻪ روش ﻣﻨﻄﻖ ﻓﺎزی ﻧﯿﺰ 132/8123001 ﻫﮑﺘﺎر از اراﺿـﯽ اﺳـﺘﺎن ﺑـﺮای ﮐﺸـﺖﻣﺮﮐﺒﺎت ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ، 289/7948101 ﻫﮑﺘﺎر دارای ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ و 824/683738 ﻫﮑﺘﺎر ﻧﯿـﺰ ﺑـﺮایﮐﺎﺷﺖ ﻣﺮﮐﺒﺎت ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻧﻘﺶ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻋﻨﺎﺻﺮ اﻗﻠﯿﻤﯽ و زﻣﯿﻨـﯽ،ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺷﺪ و در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺳﺘﺎن ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ و از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻠﻔﯿﻖ ﻻﯾـﻪ ﻫـﺎی ﻣـﺆﺛﺮ در ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮐﺎﺷﺖ ﻣﺮﮐﺒﺎت در ﻣﺤﯿﻂ ،GISاﻣﮑﺎن ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻬﺖ ﮐﺎﺷﺖ ﻣﺮﮐﺒﺎت وﺟﻮد دارد.
Machine summary:
" ﺟﺪول 2: ﻣﺸﺨﺼﺎت وزن ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎرش اﺳﺘﺎن ﻟﺮﺳﺘﺎن ﻣﯿﺰان ﻣﺴﺎﺣﺖ)ﻫﮑﺘﺎر( درﺻﺪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ارزش وزﻧﯽ ﺑﺎرش ﺑﻪ ﻣﯿﻠﯽ ﻣﺘﺮ 720/0686151 6/35 ﻋﺎﻟﯽ 1 ﺑﯿﺸﺘﺮ از 054 ﻣﯿﻠﯽ ﻣﺘﺮ 727/742867 3/72 ﻣﺘﻮﺳﻂ 2 004-054 826/225445 1/91 ﺿﻌﯿﻒ 3 ﮐﻤﺘﺮ از 004 ﻣﯿﻠﯽ ﻣﺘﺮ - ﻻﯾﻪ درﺟﻪ روز ﻃﺒﻖ آﻣﺎر و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﻧﻈﺮات ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن از آن ﺟﺎ ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ درﺟﻪ روز ﺑﺮای ﮐﺸﺖ ﻣﺮﮐﺒﺎت ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﺑﯿﻦ 0052 ﺗﺎ 0004 درﺟﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ ﮐﻼس 1 ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﯿﺰان درﺟﻪ روز دارای ارزش ﻋﺎﻟﯽ اﺳﺖ و درﺟﻪ روز ﺑﯿﻦ 0051 ﺗﺎ 0052 دارای ارزش ﻣﺘﻮﺳﻂ و در ﮐـﻼس 2 و درﺟـﻪ روز ﮐﻤﺘﺮ از 0051 دارای ارزش ﺿﻌﯿﻒ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و در ﮐﻼس 3 ﺟﺎی ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.
ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﭘﺲ از وزندﻫﯽ ﻻﯾﻪﻫﺎی ﻣـﺆﺛﺮ در ﻣﮑـﺎنﯾـﺎﺑﯽ ﮐﺸﺖ ﻣﺮﮐﺒﺎت، ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎی ﻣﮑﺎن ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﮐﺸﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺑﺰار raster calculaterو ﻓﺮﻣﻮﻟﯽ ﮐﻪ در زﯾﺮ اراﺋﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد، ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ: )دﻣﺎ × 413/0( + )ﻓﺎﺻﻠﻪ از رودﺧﺎﻧﻪ × 112/0( + )ارﺗﻔـﺎع × 431/0( + )درﺟـﻪ روز × 431/0( + )ﺑﺎرش × 580/0( + )ﺷﯿﺐ × 650/0( + )ﻧﻮع ﺧﺎک × 40/0( + ) ﺟﻬﺖ ﺷﯿﺐ × 620/0( ﺳﭙﺲ دو ﻧﻘﺸﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ، ﯾﮑﯽ ﺑﻪ روش ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﯽ ﺷﺎﺧﺺ و دﯾﮕﺮی ﺑﻪ روش ﻓﺎزی ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ و ﻫﺮ دو ﻧﻘﺸﻪ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷـﺪه اﻧﺪﮐـﻪ در ﻧﻘﺸـﻪ ﻫـﻢ ﭘﻮﺷـﺎﻧﯽ ﺷـﺎﺧﺺ ﻃﺒﻘـﻪ 1 ﺑـﺎ ﻣﺴـﺎﺣﺖ 65/325189 ﻫﮑﺘﺎر )8/43 درﺻﺪ( ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ دو ﮐﻼس دﯾﮕﺮ دارای ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻬـﺖ ﮐﺸـﺖ ﻣﺮﮐﺒﺎت ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ."