Abstract:
این مقاله به بررسی سلسله مراتب شهری در استان آذربایجان غربی طی دوره سالهای 1375-1355 میپردازد.شهر ارومیه به لحاظ زمینههای سیاسی،اقتصادی و فرهنگی سبب جذب مهاجرین شده و سلسله مراتب شهری را از قانون مرتبه-اندازه تا حدودی دور کرده است؛ بنحوی که در سال 1355 جمعیت اولین شهر(ارومیه)3/2 برابر دومین شهر(خوی)بوده است. در سال 1375 جمعیت شهر ارومیه 3 برابر جمعیت شهر خوی و شهر بوکان از مرتبه هشتم در سال 1355 به رتبه سوم در سال 1375 ارتقاء یافته است.در مجموع سلسله مراتب شهری در شبکه شهری استان آذربایجان غربی نیمه متعادل است.با ارایه مکانیسم ایجاد فرصت برابر برای همه شهرهای استان و ارایه خدمات برتر میتوان سلسله مراتب فضایی بهینه را در سطح استان پدید آورد.
Machine summary:
"شهر ارومیه به لحاظ زمینههای سیاسی،اقتصادی و فرهنگی سبب جذب مهاجرین شده و سلسله مراتب شهری را از قانون مرتبه-اندازه تا حدودی دور کرده است؛ بنحوی که در سال 1355 جمعیت اولین شهر(ارومیه)2/3 برابر دومین شهر(خوی)بوده است.
این مقاله با توجه به مدلهای رتبه-اندازه حد اختلاف طبقهای و لورنس و براساس آمار جمعیتی سالهای 1355 و 1375 مبادرت به تبین و تحلیل سلسله مراتب شهری استان آذربایجان غربی بر اساس متغیر جمعیتی مینماید.
منظور از سلسله مراتب تعیین جایگاه جمعیتی،تفاوتهای جمعیتی،توزیع رتبه و اندازه، تعادل یا عدم تعادل جمعیتی شهر در نظام و طبقات جمعیتی شهرهای یک منطقه جغرافیایی (استان آذربایجان غربی)است.
آنگاه از طریق قرار دادن لگاریتم مرتبه-اندازه در یک معادله خطی،ضریب b تعیین شده است که در بیان ریاضی به قرار زیر است: Log-Pn Log P1-bLogR(1)- x y -لگاریتم اندازه جمعیت شهر(به تصویر صفحه مراجعه شود) a -مقدار ثابت y-a+bx - b ج-منحنی لورنز برای رسم منحنی لورنز از درصد تجمعی تعداد شهرها از هرکدام از طبقات جمعیتی در محور ox و درصد تجمعی جمعیت شهری در محور oy استفاده میشود.
31 یعنی در تمام سالهای فوق عدم تعادل نه چندان زیاد در شیب خط رگرسیون در نظام و شبکه شهری استان آذربایجان غربی برقرار بوده است و فاصله شهر اول را تا حدودی از شهرهای بعدی بیشتر کرده است.
در این ارتباط شهر ارومیه به علت زمینههای سیاسی،اقتصادی و فرهنگی سبب جذب مهاجرین به این شهر شده و سلسله مراتب شهری استان را تا حدودی از توزیع پارتو (مرتبه-اندازه)دور کرده است."