Abstract:
فرسودگی شغلی یکی از علل عمده عوارض جسمی وروانی در نیروی انسانی شاغل، بخصوص در حرفههای خدمات انسانی (معلمی، پرستاری) بوده و نیز در کاهش کارآیی آنها مؤثر میباشد با توجه به نقش کلیدی آموزش و پرورش در تربیت فرزندان کشور و نقش مهم معلم در این خصوص، پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه ویژگیهای شخصیتی، استرس با فرسودگی شغلی معلمان ابتدائی انجام شد. این پژوهش از نوع همبستگی بود که بر روی 325 نفر(231 نفر زن و 83 نفر مرد) در سال تحصیلی 90-1389 در شهر تبریز صورت پذیرفت ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه شخصیتی NEO-FFI کوتاه و آزمون فرسودگی شغلی مازلاک و جدول رویدادهای زندگی (استرسهای زندگی) هولمز وراهه میباشد. برای تجزیه و تحلیل دادهها و فرضیهها از ضریب همبستگی اسپیرمن و از رگرسیون چندگانه همزمان استفاده شد. یافتههای تحقیق نشان داد که از عوامل شخصیتی، برونگرایی، انعطافپذیری و با وجدان بودن تأثیر بیشتری را بر فرسودگی شغلی معلمان دارند. تحلیل رگرسیون نشان داد که مؤلفه باوجدان بودن بیشترین تأثیر را در فرسودگی شغلی داشت.
Machine summary:
"بر اساس نتایج حاصل از تحقیق حاضر بین ویژگیهای دلپذیربودن (شامل ویژگیهایی مثل مؤدب، با نزاکت، قابل انعطاف، قابل اعتماد، خوش فطرت، همکار، بخشنده، رقیق القلب و متحمل بودن) و فرسودگی شغلی معلمان ابتدایی مورد مطالعه همبستگی معکوس معنیداری وجود دارد یعنی هر چه یک معلم در مواقع بحرانی عصبانی نشده، خود نگهدار باشد با مشکلات دانشآموزان کنار بیاید زود اشتباه دانشآموزان را ببخشد، شرایط سنی آنها را درک کند و با اولیاء و همکاران دیگر تعامل صحیح داشته باشد و مشکلات را تحمل کند و فشار عصبی برخود نیاورد و منعطف باشد به مدت طولانی میتواند به شغل معملی بدون فرسودگی ادامه دهد و از این شغل لذت ببرد، طوری که میتوان گفت با افزایش ویژگی دلپذیربودن معلمان مورد مطالعه، فرسودگی شغلی کاهش مییابد نتایج تحقیق حاضر از فرضیه سوم با نتایج تحقیق مهاجر(1382) مطابقت و از آن حمایت میکند.
براساس نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر بین ویژگیهای با وجدان بودن (نظم، وظیفه شناسی، خویشتنداری تلاش برای موفقیت و پیشرفت، پرکار بودن، دقیق) و فرسودگی شغلی همبستگی مثبت معنیداری وجود دارد یعنی هر چه یک فرد دلسوز باشد، کارهایش را بخواهد با دقت و تمام و کمال انجام دهد، وظیفهاش را بنحو احسن انجام دهد و سعی کند در کار و حرفه خودش پیشرفت و رو به جلو حرکت کند، ابتکار عمل به خرج دهد، پرکار و پرجنب و جوش باشد در این صورت انرژی بیشتری را این کار میطلبد بنابراین در کوتاه مدت باعث فرسودگی جسمی و شغلی شده و از توان فرد میکاهد، بنابراین با افزایش ویژگی با وجدان بودن معلمان مورد مطالعه، فرسودگی شغلی نیز افزایش مییابد که تحقیقات قبلی فرضیه فوق را مورد تأیید قرار میدهند."