Abstract:
امنیت به عنـوان نیـازی اساسـی ، در اجتماعـات انـسانی از جایگـاه خاصـی برخـوردار اسـت . برنامه ریزان و طراحان فضاهای اجتماعی ، به ویژه شهرها، تلاش می کنند تا با شناسـایی عوامـل تهدیدکنندة امنیت به ویژه در فضاهای عمومی ، امنیـت را بـرای اسـتفادهکننـدگان از آن فـضاها فراهم کنند. زنان نیز در مقام نیمی از اجتماعات انـسانی ، بـه واسـطة خـصوصیات بیولوژیـک، مسئولیت ها و نگاه متفاوت در مقایسه با مردان، ارتباط متمایزی با فضا برقـرار مـی کننـد. آنـان نیازمند تسهیلات خاصی از فضا هستند تا موجب افزایش اطمینان خاطر آنان از حضور امن در فضاهای شهری و به ویژه فضاهای عمومی مانند پارک شود. بر اساس نتایج تحقیقات مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران در کلانشهرهای کشور، بخش زیادی از پاسخ گویان حضور زنان را به صورت تنها در فضاهای عمومی این شهرها و به ویژه در ساعت های خلوت بسیار خطرناک بیان کردهاند. این پژوهش به سنجش میزان احساس امنیـت زنان در پارک آزادی کلانشهر شیراز، به عنوان فضایی عمومی ، پرداخته است . مطالعة حاضر در قالب بررسی پیمایشی است و از نظر زمانی ، مقطعی (بهار ١٣٨٩). جامعة آماری پژوهش ، زنان بالای پانزدهسالی است که در زمان پژوهش به تنهایی در پارک آزادی حضور داشتند. بر مبنـای فرمول کوکران، حجم نمونه ١٩٥ نفر تعیین شد و نمونه گیری بـه صـورت خوشـه ای در سـطح پارک انجام شد. نتایج تحقیق نـشان مـی دهـد عوامـل محیطـی ماننـد کـاربری اراضـی ، تنـوع کاربری های پیرامون و ساعت های فعالیت آنها و نیز مجاورت های مکانی کاربری ها، با افزایش حس امنیت زنان پاسخ گو رابطة معناداری دارد. عوامل شخصی مانند سن ، تحصیلات، اشـتغال و مهاجرت تاثیر معناداری بر میزان احساس امنیت زنان نداشته است .
Machine summary:
"بمانیان و همکاران (١٣٨٨) در مطالعه ای با عنوان «سنجش عوامل مـؤثر بـر ارتقـای امنیـت زنان در محیط های شهری در محدودة پیرامون پارکشهر تهران» بیان کردهاند که بـین احـساس امنیت درکشده از فضا و میزان رفت وآمد و استفاده از آن رابطة مـستقیمی هـست .
جدول ٤ رابطة بین متغیر مدت اقامت در شهر شیراز و اشتغال و میزان احساس امنیت زنان متغیر مستقل ضریب Correlation Coefficient Sig مدت اقامت Spearman Correlation -0/051 0/471 وضعیت اشتغال Spearman Correlation 0/046 0/554 از بررسی ارتباط ویژگی های شخصی پاسخ گویان آشکار شد کـه افـزایش احـساس امنیـت زنان از عواملی مانند سن ، سطح تحصیلات و اشتغال متأثر نیست .
سنجش رابطة ویژگی های کالبدی و کاربری های شهری و احساس امنیت زنان مطالعات انجامشده در زمینة مفهوم قلمرو در اجتماعـات انـسانی نـشان مـی دهـد برخـی از فضاهای عمـومی کـه توسـط افـراد خاصـی در زمـان مشخـصی صـورت مـی گیـرد، سـبب شکل گیری قلمرو ثانویة افراد در فضاهای عمومی می شود (آلتمن ، ١٣٨٧: ١٤٢).
در اینجا راهکارهایی به منظور افزایش احساس امنیت زنان در فضاهای عمومی پیـشنهاد می شود: توجه به مکانیـابی و نحـوة دسترسـی ، فـراهم کـردن سـهولت نظـارت شـهروندان و مراجعان به پارک بر فضاهای درونی پارک، ایجاد مبلمان شهری مورد نیاز و تعمیر و نگهـداری مبلمان موجود و افزایش امنیـت اجتمـاعی از راه هـای مختلـف ، تقویـت فـضاهای فرهنگـی و اجتماعی در پارک ها، تدوین آیین نامه های ملـی در زمینـة طراحـی فـضاهای عمـومی بـه ویـژه پارک ها."