Abstract:
کتاب الادوار تألیف صفی الدین الارموی را میتوان به نوعی تأثیرگذارترین رساله
موسیقی در تمدن اسلامی دانست. نسخه شماره 3662 در کتابخانه فاتح استانبول
نسخهای کاملا متفاوت از این کتاب و در واقع تحریر اولیه کتاب الادوار است. عنوان و
مطالب فصلهای مختلف این نسخه در بعضی موارد مشابه و در بعضی موارد
متفاوت است. مطالب نه فصل از چهارده فصل تحریر اولیه و پانزده فصل تحریر
ثانویه با هم مشترک بوده، پنج فصل باقی مانده تحریر اولیه و شش فصل باقی
مانده تحریر ثانویه متفاوت هستند. از جمله تفاوتهای عمده این دو تحریر در
روش تقسیم دستانهاست، که به دو دور نظری مختلف منجر میگردد. دیگر اینکه
بعضی از مطالب چون اصطحاب یا کوک سازهایی چون چنگ و قانون برای اجرای
دورهای مختلف، و یا مبحث دورهایی که با هم هیچ نغمه مشترک ندارند، حذف
میشود. در عوض مطالب حذف شده مباحث جدیدی مانند اسباب تنافر،
جدولهای طبقات ادوار، تأثیر نغمات، و روش ثبت الحان اضافه شدهاند. البته در
بسیاری موارد مطالب مشترک هر دو تحریر نیز در کم و کیف یا روش بیان و بسط
موضوع متفاوت هستند.
Machine summary:
"نتیجه منطقی آن رعایت اصل به کار گرفتن دور دوم و جایگزینی نغمه دوم چنین ابعادی با معادل حاد آنهاست، اما آنچه که آشکارا غیر منطقی است، آن است که کنار هم نهادن نغمات بدین صورت با ترکیبی که پیش از این برای دور اول ارائه شده بود، یعنی تقسیم طنینی به صورت C L L، مطابقت ندارد.
فا و کا در فصل ششم در عنوان فصل و نیز مقدمه بحث راجع به دوایر ادوار مشهور مطابقت دارند، اما بر خلاف این مطابقت، متن فصل شباهت کمی دارد، زیرا کا به طور منطقی هفت قسم ذوالاربع و دوازده قسم ذوالخمس را که پیش از این معرفی کرده بود، با یک دیگر ترکیب کرده و هشتاد و چهار دایره استخراج نموده است.
تنها ویژگی مشترک در این بین آن است که هر دو تعریف یک پرسش را در ذهن ایجاد میکنند، و آن اینکه وقتی این دو دور از دو بخش کاملا یکسان تشکیل شدهاند، چرا به ترتیب معادل چهار یا هشت نقره تعریف نمیشوند؟ به هر حال، از آنجا که تعداد ادوار ایقاع شش دور اعلام شده، اما تنها پنج دور ذکر شده است؛ از طرفی دور چهارم که خفیف رمل باشد، دور پنجم نامیده شده است؛ میتوان به طور منطقی چنین حدس زد که آشفتگی و اختلاطی بین ثقیل ثانی و دور مفقود خفیف ثقیل به وجود آمده باشد."