Abstract:
زنده یاد، استاد سید حسن قاضی طباطبایی (1295 ـ 1364 ش) از استادان
مسلم زبان و ادبیات فارسی و در شمار بنیانگذاران دانشگاه تبریز به سال 1325
ش است.
در حوزه علوم اسلامی و ادبیات فارسی، به دو شیوه قدیم (حوزوی) و جدید
(دانشگاهی) به تحصیل پرداخت. از جمله مشایخ حوزوی ایشان، مرحوم شیخ
علی اکبر اهری و آیت الله میرزا عبدالله مجتهدی، و از استادان دانشگاهی وی
احمد بهمنیار و بدیعالزمان فروزانفر است. حافظه سرشار و فراگیر، تسلط بر زبان و
ادبیات عرب، احاطه بر متون دشوار و تکلفآمیز فارسی و عربی از خصایص بارز
شخصیت علمی ایشان است.
از زندهیاد قاضی طباطبایی، آثار چاپ شده اندکی برجای مانده، که گواه
احاطه او به علوم اسلامی و متون کهن فارسی است. تصحیح و تحشیه تجربةالاحرار و
تسلیة الأبرار عبدالرزاق بیگ دنبلی، تعلیقات و حواشی بر تجارب السلف هندوشاه
نخجوانی، مقالاتی در نشریه دانشکده ادبیات تبریز و یادداشتهایی در مجلات یادگار، یغما
و راهنمای کتاب از آثار قلمی ایشان است.
Machine summary:
"از مرحوم قاضی آثار چاپ شده اندکی بر جای مانده که گواه احاطه او به علوم اسلامی و متون کهن فارسی است: تصحیح و تحشیه تجربة الاحرار و تسلیة الابرار عبدالرزاق بیگ دنبلی (مفتون)8، تعلیقات و حواشی بر تجارب السلف هندوشاه نخجوانی9 (بدون متن تجارب)، و مقالاتی که اغلب در نشریه دانشکده ادبیات تبریز چاپ شده و یادداشتهائی گهگاهی در مجلات یادگار و یغما و راهنمای کتاب.
دکتر منصور ثروت مینویسد که وقتی بخش نخست تحریر تاریخ جهانگشا را فراهم ساخته بوده است و به مرحوم قاضی عرضه کرده و نظر ایشان را خواسته بوده، «استاد همه آن نوشته را که شامل بر جلد اول تاریخ جهانگشا بود با اصل مطابقه داده بود و در حواشی نکات مفید، یادداشت [کرده] و به اشتباهات اشارت نموده بود...
ذهن و زبان مرحوم قاضی با متون کهنی چون تجارب السلف، تاریخ بیهقی، نفثة المصدور و مانند اینها خوگر شده بود و به هنگام تدریس به مدد حافظه سرشاری که داشت، به مثالهای متعدد از این کتابها استشهاد میکرد (نگر: ص 14).
یکی از همکاران دانشگاهی شادروان قاضی مینویسد: «از عادات پسندیده استاد یکی این بود که هر کتابی که از دوستان به امانت میگرفت، بدقت میخواند [طبعا با اذن ایشان] حواشی و انتقادات گرانبها بدان مینوشت، به طوری که این حواشی اغلب ارزندهتر از خود کتاب میشد و به ذخائر ادبی ما میافزود.
آنچه تا اینجا آمد، اغلب، حاصل دیده دوانیدن در دفتری بود که به یاد علامه استاد سید حسن قاضی طباطبایی ـ رضوان الله علیه ـ انتشار یافته است و در آغاز این مقال از آن سخن رفت."